Książka ta próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób wybrane elementy kontekstu społecznego wpływają na realizowanie przez dziecko nowych zadań. Inicjuje ją przegląd zagadnień związanych z charakterystyką dziecka w późnym dzieciństwie: jego emocjami, kształtującym się obrazem własnej osoby oraz typową aktywnością.Analizie poddano rolę dorosłych i ich formy aktywności kierującej losem dziecka, z uwzględnieniem wspomagania rozwoju. Wyszczególniono i scharakteryzowano epizody wzajemnego zaangażowania, sprzężenie zwrotne, mobilizację do działania, krytykę i wsparcie. Specyficzne doświadczenie wspierające rozwój dziecka oferuje rodzina. Innych możliwości dostarcza nauczyciel, który dla dzieckajest przedstawicielem szkoły. Zwrócono uwagę na sposób spostrzegania i poznawania dziecka przez nauczyciela oraz sposoby wchodzenia z nim w interakcję.Dzięki temu dokonano przeglądu zjawisk charakteryzujących dziecko i jego społeczny kontekst.W książce skoncentrowano się również na okresie późnego dzieciństwa, kiedy dziecko staje przed nowymi zadaniami rozwojowymi. Po trzech latach edukacji w szkole podstawowej (nauczanie zintegrowane - wczesnoszkolne) zostaje poddane nowym wymaganiom i płynące stąd doświadczenia mogą stać się dla dziecka podłożem do dalszego rozwoju. W nowej sytuacji wybiera dla siebie indywidualny sposób reagowania, a zadanie staje się szansą rozwoju, w którym dorosły może być mediatorem.Ponieważ monografia pokazuje zmiany w zakresie funkcjonowania ucznia w szkole, przechodzącego od nauczania zintegrowanego do blokowego, jest adresowana do nauczycieli, pedagogów, psychologów szkolnych oraz studentów tych kierunków. Wnioski z pracy mogą być pomocne w rozwiązywaniu niektórych praktycznych zagadnień, z którymi wymienione osoby spotykają się na co dzień w pracy w szkole podstawowej.

* Specyficzne cechy rozwojowe dziecka w późnym dzieciństwie * 1.1. Emocje * 1.2. Obraz siebie * 1.3. Aktywność a procesy poznawcze * Rozdział 2 * Kontekst społeczny a rozwój dziecka * 2.1. Dorosły wspomagający rozwój * 2.1.1. Epizody wspólnego zaangażowania * 2.1.2. Sprzężenie zwrotne * 2.1.2.1. Mobilizacja * 2.1.2.2. Krytyka * 2.1.3. Wsparcie * 2.1.4. Podsumowanie * 2.2. Kontakty w rodzinie a rozwój ucznia * 2.3. Kontakty z nauczycielem a rozwój ucznia * 2.3.1. Poznawanie ucznia * 2.3.2. Interakcja z uczniem * 2.3.3. Podsumowanie * 2.4. Kontakty w grupie rówieśniczej a rozwój ucznia * 2.4.1. Podsumowanie * Rozdział 3 * Nowe zadania w późnym dzieciństwie * 3.1. Dziecko wobec nowych zadań * 3.2. Zmiana w obrazie siebie i świata * 3.3. Zadanie zwiastunem nowej jakości rozwojowej * 3.4. Podsumowanie * Rozdział 4 * Kontekst społeczny a rola ucznia. Wprowadzenie do badań * 4.1. Problem i hipotezy * 4.1.1. Problem * 4.1.2. Hipotezy * 4.2. Metoda * 4.2.1. Zmienne i ich operacjonalizacja * 4.2.1.1. Pomiar zmiennej zależnej * 4.2.1.2. Pomiar zmiennych niezależnych * 4.2.1.3. Charakterystyka przygotowanych narzędzi * 4.2.2. Dobór osób badanych * 4.2.3. Plan i przebieg badania * 4.2.4. Model analizy statystycznej danych * Rozdział 5 * Kontekst społeczny i cechy podmiotowe dziecka a rola ucznia * Wyniki * 5.1. Hipoteza główna: modyfikacje kontekstu i zachowań ucznia * 5.1.1. Analiza przyczyn * 5.2. Udział inteligencji i lęku w pełnieniu roli ucznia * 5.2.1. Udział inteligencji i lęku dziecka w kształtowaniu obrazu siebie * 5.2.2. Udział inteligencji i lęku w ekspresji emocji w szkole * 5.2.3. Udział inteligencji i lęku w powstaniu obrazu szkoły * 5.2.4. Udział inteligencji i lęku w poszukiwaniu wsparcia * 5.2.5. Udział inteligencji i lęku w podejmowanych formach aktywności ucznia * 5.2.6. Udział inteligencji i lęku w pełnieniu roli ucznia - podsumowanie * 5.3. Udział kontekstu rodzinnego w pełnieniu roli ucznia * 5.3.1. Postawa rodziców wobec dziecka * 5.3.1.1. Związek postawy rodziców z kształtowaniem obrazu siebie . * 5.3.1.2. Związek postawy rodziców z ekspresją emocji w szkole * 5.3.1.3. Związek postawy rodziców z powstawaniem obrazu szkoły * 5.3.1.4. Związek postawy rodziców z poszukiwaniem wsparcia * 5.3.1.5. Związek postawy rodziców z aktywnością dziecka * 5.3.1.6. Postawy rodziców a rola ucznia - podsumowanie * 5.3.2. Reakcje rodziców na trudności dziecka * 5.3.2.1. Związek reakcji rodziców z kształtowaniem przez dziecko obrazu siebie * 5.3.2.2. Związek reakcji rodziców z ekspresją emocji dziecka w szkole * 5.3.2.3. Związek reakcji rodziców z powstawaniem u dziecka obrazu szkoły * 5.3.2.4. Związek reakcji rodziców z poszukiwaniem wsparcia przez dziecko * 5.3.2.5. Związek między reakcjami rodziców a aktywnością dziecka * 5.3.2.6. Reakcje rodziców na trudności dziecka - podsumowanie * 5.4. Udział kontekstu szkolnego w pełnieniu roli ucznia * 5.4.1. Spostrzeganie ucznia w interakcji * 5.4.1.1. Związek spostrzegania nauczyciela z obrazem siebie ucznia * 5.4.1.2. Związek spostrzegania nauczyciela z ekspresją emocji * 5.4.1.3. Związek spostrzegania ucznia z obrazem szkoły * 5.4.1.4. Związek spostrzegania nauczyciela z poszukiwaniem wsparcia * 5.4.1.5. Związek spostrzegania nauczyciela z aktywnością ucznia * 5.4.1.6. Spostrzeganie nauczyciela a pełnienie roli ucznia - podsumowanie * 5.4.2. Zachowania nauczyciela w trakcie lekcji * 5.4.2.1. Związek zachowania nauczyciela z obrazem siebie ucznia * 5.4.2.2. Związek zachowania nauczyciela z ekspresją emocji ucznia * 5.4.2.3. Związek zachowania nauczyciela z tworzeniem przez ucznia obrazu szkoły * 5.4.2.4. Związek zachowania nauczyciela z poszukiwaniem przez ucznia wsparcia * 5.4.2.5. Związek zachowania nauczyciela z aktywnością ucznia * 5.4.2.6. Związek zachowania nauczyciela z pełnieniem przez dziecko roli ucznia - podsumowanie * Rozdział 6 * Interpretacja wyników * 6.1. Zmienne kształtujące obraz siebie * 6.2. Zmienne kształtujące ekspresję emocjonalną * 6.3. Zmienne kształtujące reakcję i działania w szkole * 6.4. Zmienne wpływające na poszukiwanie wsparcia * 6.5. Zmienne wpływające na aktywność dziecka * 6.6. Wnioski końcowe * Zakończenie * Bibliografia * Spis tabel i schematów * Załączniki