Ideą prezentowanej publikacji jest całościowa analiza działalności operacyjnej banków komercyjnych zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i w odniesieniu do danych empirycznych, podporządkowana klasyfikacji operacji bankowych opartych o kryterium bilansu. Żaden bank nie prowadzi jednak działalności w oderwaniu od uwarunkowań zewnętrznych, dlatego pierwszy rozdział ma charakter wprowadzający Czytelnika w problematykę organizacji i funkcjonowania systemu bankowego, instytucji centralnych o charakterze powszechnym i samorządowym oraz wskazania miejsca i roli banków w polskim systemie bankowym. Rozdział drugi prezentuje kolejne etapy życia ekonomicznego banków, począwszy od warunków ich tworzenia zgodnie z polskim prawem bankowym, poprzez działania naprawcze i sanacyjne prowadzone w sytuacjach pojawiających się problemów finansowych, aż po likwidację, zawieszenie działalności i ogłoszenie upadłości banku. Rozdział trzeci, traktujący o czynnościach bankowych, jest rozstrzygający dla dalszej konstrukcji podręcznika. Czynności bankowe zostały bowiem potraktowane jako element określający istotę działania banku, z czego wynikła konieczność omówienia również roli i znaczenia sprawozdań finansowych (przede wszystkim bilansu i pozycji pozabilansowych) odzwierciedlających poszczególne obszary aktywności bankowej. Kolejnych pięć rozdziałów stanowi więc szczegółowe omówienie operacji bankowych.Ostatni rozdział, dotyczący zarządzania ryzykiem bankowym, w pewnym stopniu ma charakter podsumowujący, ponieważ łączy w sobie obszary aktywności bankowej obarczone ryzykiem i omówione we wcześniejszych rozdziałach. Oprócz przedstawienia rodzajów ryzyka towarzyszącego działalności banku, zawiera także omówienie zasad zarządzania ryzykiem oraz obowiązujących banki regulacji ostrożnościowych.

Wprowadzenie * Rozdział 1. System bankowy w Polsce * Joanna Świderska * 1.1. Organizacja i funkcjonowanie systemu bankowego * 1.2. Instytucje centralne systemu bankowego * ˙˙ 1.2.1. Narodowy Bank Polski * ˙˙ 1.2.2. Komisja Nadzoru Finansowego * ˙˙ 1.2.3. Bankowy Fundusz Gwarancyjny * ˙˙ 1.2.4. Krajowa Izba Rozliczeniowa * ˙˙ 1.2.5. Instytucje centralne o charakterze samorządowym * 1.3. Bank w systemie bankowym * ˙˙ 1.3.1. Rozbieżności definicyjne instytucji funkcjonujących w systemie bankowy * ˙˙ 1.3.2. Rodzaje banków w polskim systemie bankowym * ˙˙ 1.3.3. Charakterystyka banków komercyjnych * 1.4. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 2. Rozpoczęcie, sanacja i zakończenie działalności banku (stan prawny na 15.12.2010 r.) * Tamara Galbarczyk * 2.1. Warunki utworzenia banku zgodnie z prawem bankowym * ˙˙ 2.1.1. Bank państwowy * ˙˙ 2.1.2. Bank w formie spółki akcyjnej * ˙˙ 2.1.3. Bank spółdzielczy * ˙˙ 2.1.4. Bank hipoteczny * 2.2. Sanacja banku mającego problemy finansowe * ˙˙ 2.2.1. Działalność pomocowa BFG * ˙˙ 2.2.2. Analiza działalności pomocowej BFG * 2.3. Likwidacja i przejęcie banku w trybie nadzoru ogólnego oraz regulacyjnego * 2.4. Zawieszenie działalności banku i ogłoszenie jego upadłości * 2.5. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 3. Czynności bankowe jako element określający istotę działania banku * Joanna Świderska * 3.1. Zakres czynności bankowych * 3.2. Czynności bankowe według ustawy Prawo bankowe * ˙˙ 3.2.1. Konstrukcja definicji ustawowej banku * ˙˙ 3.2.2. Czynności bankowe sensu stricto * ˙˙ 3.2.3. Czynności bankowe sensu largo * ˙˙ 3.2.4. Pozostałe czynności wykonywane przez banki * 3.3. Operacje bankowe według kryterium przedmiotowego * ˙˙ 3.3.1. Sprawozdanie finansowe banku jako odzwierciedlenie operacji bankowych * ˙˙ 3.3.2. Operacje aktywne * ˙˙ 3.3.3. Operacje pasywne * ˙˙ 3.3.4. Operacje pośredniczące * 3.4. Operacje bankowe z punktu widzenia klienta * 3.5. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 4. Pasywne operacje bankowe na rynku pozabankowym * Joanna Świderska * 4.1. Przyjmowanie wkładów pieniężnych * ˙ ˙4.1.1. Definicja depozytu bankowego * ˙˙ 4.1.2. Rodzaje depozytów bankowych * ˙˙ 4.1.3. Działalność depozytowa banków komercyjnych * 4.2. Emitowanie dłużnych papierów wartościowych * 4.3. System gwarantowania depozytów w Polsce * ˙˙ 4.3.1. Zasady gwarantowania depozytów w polskim systemie bankowym * ˙˙ 4.3.2. Źródła finansowania wypłat środków gwarantowanych * ˙˙ 4.3.3. Dotychczasowa działalność gwarancyjna Bankowego Funduszu Gwarancyjnego * 4.4. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 5. Pasywne operacje bankowe na rynku międzybankowym * Joanna Świderska * 5.1. Międzybankowy rynek pieniężny * ˙˙ 5.1.1. Uczestnicy międzybankowego rynku pieniężnego * ˙˙ 5.1.2. Organizacja międzybankowego rynku pieniężnego * ˙˙ 5.1.3. Segmentacja międzybankowego rynku pieniężnego * 5.2. Bank komercyjny na rynku lokat międzybankowych * ˙˙ 5.2.1. Funkcjonowanie rachunków bankowych * ˙˙ 5.2.2. Rodzaje depozytów na rynku międzybankowym i zasady ich rozliczania * ˙˙ 5.2.3. Przebieg transakcji na rynku lokat międzybankowych * 5.3. Kredyty refinansowe zaciągane w banku centralnym * ˙˙ 5.3.1. Kredyt lombardowy * ˙˙ 5.3.2. Kredyt w ciągu dnia operacyjnego (kredyt techniczny) * ˙˙ 5.3.3. Redyskonto weksli w NBP (kredyt redyskontowy) * ˙˙ 5.3.4. Dyskonto weksli w NBP (kredyt dyskontowy) * 5.4. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 6. Aktywne operacje bankowe - udzielanie kredytów * Tamara Galbarczyk * 6.1. Rola kredytów w działalności banku * 6.2. Pojęcie i funkcje kredytów. Kredyt a pożyczka * 6.3. Klasyfikacja kredytów według różnych kryteriów * ˙˙ 6.3.1. Kredyt w rachunku bieżącym i w rachunku kredytowym * ˙˙ 6.3.2. Kredyty wekslowe * ˙˙ 6.3.3. Kredyt obrotowy i inwestycyjny * ˙˙ 6.3.4. Kredyt konsumencki * ˙˙ 6.3.5. Kredyt hipoteczny * ˙˙ 6.3.6. Wielkość i struktura działalności kredytowej banków komercyjnych w Polsce * 6.4. Procedura ubiegania się o kredyt * ˙˙ 6.4.1. Etapy procedury kredytowej * ˙˙ 6.4.2. Umowa kredytowa i jej elementy * 6.5. Zdolność kredytowa i metody jej analizy * ˙˙ 6.5.1. Pojęcie i znaczenie zdolności kredytowej * ˙˙ 6.5.2. Ocena zdolności kredytowej osoby fizycznej * ˙˙ 6.5.3. Ocena zdolności kredytowej przedsiębiorstwa * ˙˙˙˙˙ 6.5.3.1. Analiza opisowa * ˙˙˙˙˙ 6.5.3.2. Metoda punktowa * ˙˙˙˙˙ 6.5.3.3. Analiza dyskryminacyjna * ˙˙˙˙˙ 6.5.3.4. Ocena zdolności kredytowej w przypadku kredytowania projektów inwestycyjnych * 6.6. Prawne zabezpieczenia kredytów * ˙˙ 6.6.1. Rodzaje zabezpieczeń osobistych * ˙˙ 6.6.2. Rodzaje zabezpieczeń rzeczowych * ˙˙ 6.6.3. Zasady doboru zabezpieczeń * 6.7. Windykacja roszczeń kredytowych * ˙˙ 6.7.1. Ogólne założenia windykacyjne * ˙˙ 6.7.2. Wstępne czynności windykacyjne * ˙˙ 6.7.3. Bankowy tytuł egzekucyjny * ˙˙ 6.7.4. Sposoby egzekucji * 6.8. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 7. Pozostałe aktywne operacje bankowe * Tamara Galbarczyk * 7.1. Inwestycje banków w papiery wartościowe - działalność celowa, czy lokowanie środków niezaangażowanych w kredyty? * 7.2. Papiery wartościowe w portfelu inwestycyjnym banków * ˙˙ 7.2.1. Akcje i udziały * ˙˙ 7.2.2. Skarbowe papiery wartościowe * ˙˙ 7.2.3. Bony pieniężne NBP * ˙˙ 7.2.4. Obligacje komunalne * ˙˙ 7.2.5. Papiery komercyjne * 7.3. Skala działalności inwestycyjnej banków komercyjnych w Polsce * 7.4. Lokaty terminowe w banku centralnym * 7.5. Sekurytyzacja aktywów banku * 7.6. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 8. Usługowe operacje bankowe * Tamara Galbarczyk * 8.1. Istota i rodzaje operacji usługowych * 8.2. Prowadzenie rachunków bankowych * ˙˙ 8.2.1. Rachunek bankowy jako podstawa dokonywania rozliczeń * ˙˙ 8.2.2. Rodzaje rachunków bankowych według ustawy Prawo bankowe * ˙˙ 8.2.3. Szczególne rodzaje rachunków bankowych (wspólne, skonsolidowane itp.) * ˙˙ 8.2.4. Liczba rachunków w bankach komercyjnych w Polsce * 8.3. Krajowe rozliczenia pieniężne * ˙˙ 8.3.1. Rozliczenia gotówkowe * ˙˙ 8.3.2. Rozliczenia bezgotówkowe * 8.4. Rozliczenia zagraniczne * ˙˙ 8.4.1. Dokumenty handlowe, przewozowe i finansowe * ˙˙ 8.4.2. Systemy rozliczeń * ˙˙ 8.4.3. Nieuwarunkowane formy zapłaty * ˙˙ 8.4.4. Uwarunkowane formy zapłaty * 8.5. Bank komercyjny na rynku finansowym * ˙˙ 8.5.1. Bank jako pośrednik w przeprowadzaniu emisji i sprzedaży wyemitowanych walorów * ˙˙ 8.5.2. Bank jako gwarant emisji * ˙˙ 8.5.3. Pozostałe funkcje banku na rynku finansowym * ˙˙˙˙˙ 8.5.3.1. Doradztwo inwestycyjne * ˙˙˙˙˙ 8.5.3.2. Zarządzanie aktywami i funduszami * ˙˙˙˙˙ 8.5.3.3. Udział banków w procesach sekurytyzacji aktywów * 8.6. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * Rozdział 9. Zarządzanie ryzykiem w banku komercyjnym * Tamara Galbarczyk * 9.1. Istota i rodzaje ryzyka bankowego * 9.2. Zasady zarządzania ryzykiem bankowym * 9.3. Ryzyko płynności finansowej * ˙˙ 9.3.1. Metody pomiaru ryzyka płynności * ˙˙ 9.3.2. Wybrane sposoby ograniczania ryzyka płynności * 9.4. Ryzyko kredytowe * ˙˙ 9.4.1. Metody pomiaru ryzyka kredytowego * ˙˙ 9.4.2. Wybrane sposoby ograniczania ryzyka kredytowego * 9.5. Ryzyko stopy procentowej * ˙˙ 9.5.1. Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej * ˙˙ 9.5.2. Wybrane sposoby ograniczania ryzyka stopy procentowej * ˙˙˙˙˙ 9.5.2.1. Procentowe transakcje financial futures (interest rate futures) * ˙˙˙˙˙ 9.5.2.2. Opcje odsetkowe (interest rate options) * ˙˙˙˙˙ 9.5.2.3. Swapy odsetkowe (interest rate swap - IRS) * ˙˙˙˙˙ 9.5.2.4. Forward rate agreement (FRA) * ˙˙˙˙˙ 9.5.2.5. CAP, FLOOR, COLLAR * ˙˙ 9.5.3. Przykłady stosowania transakcji zabezpieczających * 9.6. Ryzyko walutowe * ˙˙ 9.6.1. Metody pomiaru ryzyka walutowego * ˙˙ 9.6.2. Wybrane sposoby ograniczania ryzyka walutowego * ˙˙˙˙˙ 9.6.2.1. Operacje forward * ˙˙˙˙˙ 9.6.2.2. Walutowe kontrakty futures (currency futures) * ˙˙˙˙˙ 9.6.2.3. Opcje walutowe (currency options) * ˙˙˙˙˙ 9.6.2.4. Swapy walutowe (currency swap) * ˙˙ 9.6.3. Przykłady stosowania transakcji zabezpieczających * 9.7. Regulacje ostrożnościowe w procesie zarządzania ryzykiem bankowym * ˙˙ 9.7.1. Limity koncentracji zaangażowania * ˙˙ 9.7.2. Współczynnik wypłacalności * ˙˙ 9.7.3. Rezerwy celowe * ˙˙ 9.7.4. Wskaźniki płynności * ˙˙ 9.7.5. Wymogi kapitałowe związane z ryzykiem bankowym * ˙˙˙˙˙ 9.7.5.1. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego * ˙˙˙˙˙ 9.7.5.2. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka ogólnego stóp procentowych * ˙˙˙˙˙ 9.7.5.3. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego 482 * ˙˙ 9.7.6. Współczynnik wypłacalności, rezerwy celowe i wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka bankowego w bankach komercyjnych w Polsce * 9.8. Zagadnienia sprawdzające * Bibliografia * * *