Pierwszy od dwudziestu lat, nowoczesny podręcznik obejmujący całościowo problematykę psychologii kształcenia, zagadnienia z zakresu psychologii rozwoju dzieci i młodzieży dobrane pod kątem potrzeb nauczycieli kształcących w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach średnich różnego typupropozycje działań i zastosowań wiedzy psychologicznej w praktyce edukacyjnej, odniesienia do polskiego systemu edukacji, elementy ułatwiające przyswojenie wiedzy: schematy, wykresy, ramki, wyróżnienia definicji i najważniejszych pojęć. Podręcznik przeznaczony dla: studentów pedagogiki i kierunków nauczycielskich, studentów innych kierunków, którzy starają się o uzyskanie uprawnień pedagogicznych nauczycieli, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę, pedagogów i psychologów szkolnych, wychowawców.

Rozdział 1 * Psychologia w szkole. Zarys problematyki (Stanisław Kowalik) * 1.1. Rozwój psychologii szkolnej * 1.2. Zastosowania wiedzy psychologicznej w szkole * 1.3. Użytkownicy wiedzy psychologicznej w szkole * 1.4. Podsumowanie * Rozdział 2 * Problemy uczniów i ich rozwiązywanie przez nauczycieli * [Stanisław Kowalik) * 2.1. Wprowadzenie * 2.2. Wiedza jako regulator profesjonalnych działań nauczycieli * 2.3. Problemy uczniów i ich klasyfikacje * 2.4. Rozwiązywanie problemów uczniowskich przez nauczycieli * 2.5. Optymalizacja pomocy udzielanej uczniom z trudnościami edukacyjnymi i wychowawczymi * 2.6. Charakterystyka funkcjonalnego rozwiązywania problemów uczniowskich * 2.7. Podsumowanie * Załącznik A. Pomiar poczucia jakości życia uczniów * Rozdział 3 * Skuteczne uczenie się w szkole (Joanna Urbańska, Mariusz Urbański) * 3.1. Wprowadzenie * 3.2. Uwarunkowania skutecznego uczenia się * 3.3. Konteksty uczenia się: lekcja * 3.4. Uwarunkowania uczenia się i obszary wpływu nauczyciela * 3.4.1. Uwarunkowania organizacyjne * 3.4.2. Uwarunkowania motywacyjne * 3.4.3. Uwarunkowania emocjonalne * 3.4.4. Uwarunkowania komunikacyjne * 3.5. Podsumowanie * Załącznik B. Jak doskonalić własne kompetencje dydaktyczne? * Rozdział 4 * Trudności wychowawcze i ich rozwiązywanie w szkole * (Dariusz Rosiński) * 4.1. Wprowadzenie * 4.2. Uczeń z trudnościami wychowawczymi * 4.3. Trudności wychowawcze, problemy wychowawcze, zaburzenia zachowania a zaburzenia socjalizacji * 4.4. Zaburzenia procesu socjalizacji i ich klasyfikacje * 4.5. Wrażliwość nauczyciela na problemy wychowawcze uczniów * 4.6. Interwencja nauczyciela w środowisku ucznia * 4.7. Podsumowanie * Załącznik C. Skala Zaburzeń Socjalizacji * Rozdział 5 * Adaptacja uczniów do warunków szkoły (Maciej Wilski) * 5.1. Wprowadzenie - omówienie przypadku trudności adaptacyjnych * 5.2. Charakterystyka procesu przystosowania oraz jego rodzaje * 5.2.1. Pojęcie przystosowania * 5.2.2. Adaptacja społeczna * 5.2.3. Adaptacja zadaniowa * 5.2.4. Adaptacja organizacyjna * 5.3. Szkoła jako generator trudnych sytuacji dla ucznia * 5.3.1. Relacja uczeń - inni uczniowie * 5.3.2. Relacja uczeń - nauczyciel * 5.3.3. Relacja uczeń - szkoła jako organizacja * 5.4. Potencjał adaptacyjny dziecka * 5.4.1. Zasoby biologiczne * 5.4.2. Zasoby psychologiczne * 5.4.3. Zasoby społeczne * 5.5. Psychologiczne mechanizmy adaptacyjne - radzenie sobie ze stresem * 5.6. Rola nauczyciela we wspieraniu adaptacji ucznia * 5.7. Podsumowanie * Załącznik D. Rozmowa z uczniem jako forma pomocy psychologicznej * Rozdział 6 * Ocena osiągnięć edukacyjnych uczniów (Remigiusz Koc) * 6.1. Wprowadzenie - Ocena uczniów jako antidotum na wszystkie problemy w pracy nauczyciela - przykład niewłaściwej oceny osiągnięć szkolnych * 6.2. Rodzaje i funkcje oceny osiągnięć ucznia * 6.3. Percepcja i ocena własnych oraz cudzych osiągnięć * 6.4. Źródła błędów i rozbieżności w ocenie osiągnięć ucznia * 6.5. Wybrane metody zwiększenia trafności oceny osiągnięć ucznia przez nauczyciela * 6.6. Pożądane i niekorzystne konsekwencje oceny osiągnięć ucznia * 6.7. Główne zasady skutecznej oceny ucznia - zamiast podsumowania * Załącznik E. Alternatywne narzędzia pomiaru osiągnięć szkolnych - metoda portfolio * Rozdział 7 * Konflikty w środowisku szkolnym (Remigiusz Koc) * 7.1. Wprowadzenie * 7.2. Konflikt w szkole - szansa czy zagrożenie? * 7.3. Źródła konfliktów w środowisku szkolnym i główne style reakcji na konflikt * 7.4. Dynamika sytuacji konfliktowej i wyznaczniki eskalacji konfliktu * 7.5. Sposoby kierowania konfliktem na terenie szkoły * 7.6. Sztuka prowadzenia negocjacji w środowisku szkolnym * 7.7. Główne etapy negocjacji i czynniki wpływające na ich przebieg * 7.8. Mediacje - optymalna metoda kierowania konfliktem w środowisku szkolnym * 7.9. Co praktycznego wynika z rozważań nad konfliktami - podsumowanie * Załącznik F. Rozpoznanie sytuacji konfliktowych w środowisku szkolnym * Rozdział 8 * Współpraca szkoły z rodzicami ucznia (Magdalena Miotk-Mrozowska) * 8.1. Wprowadzenie * 8.2. Rozwiązania dotyczące relacji szkoła-rodzice w Polsce i na świecie * 8.3. Relacja interpersonalna nauczyciel-rodzice * 8.4. Wzajemne postawy rodziców i nauczycieli * 8.5. Komunikacja pomiędzy nauczycielem i rodzicem * 8.6. Wyznaczniki interakcji nauczyciel-rodzice * 8.7. Rola nauczyciela w usprawnieniu kontaktów szkoły z rodzicami * Załącznik G. Pięć przykazań wywierania skutecznego wpływu interpersonalnego * Rozdział 9 * Nowoczesne technologie informacyjne i komunikacyjne w procesie edukacji (Magdalena Miotk-Mrozowska) * 9.1. Wprowadzenie * 9.2. Nowe technologie w procesie edukacji * 9.3. Pojęcie kapitału społecznego * 9.4. Wykorzystywanie nowych technologii w procesie edukacji - rola nauczyciela * 9.4.1. Pomnażanie kapitału społecznego przez zwiększanie dostępu do nowych technologii w edukacji * 9.4.2. Rozpowszechnianie i promowanie wiedzy na temat sposobów wykorzystywania nowych technologii wśród uczestników procesu edukacji * 9.4.3. Kształtowanie jakości użytkowania nowych technologii w edukacji * 9.4.4. Działania ukierunkowane na budowanie struktur społecznych bazujących na zaufaniu na każdym szczeblu procesu edukacji * 9.5. Podsumowanie * Załącznik H. Zastosowania nowych technologii w pracy nauczyciela * Rozdział 10 * Integracja uczniów niepełnosprawnych z uczniami pełnosprawnymi * (Stanisław Kowalik) * 10.1. Wprowadzenie * 10.2. Zalety i wady integracji w szkole * 10.3. Rodzaje integracji szkolnej * 10.4. Integrująca kultura edukacyjna * 10.5. Działalność psychologiczna w doskonaleniu integracji edukacyjnej * 10.6. Podsumowanie * Załącznik I. Ocena wyuczalności dziecka niepełnosprawnego * Rozdział 11 * Promocja szkoły i jej współpraca ze środowiskiem lokalnym * (Remigiusz Koc) * 11.1. Wprowadzenie * 11.2. Szkoła nowo powstała i szkoła z tradycjami w społeczności lokalnej * 11.3. Atrakcyjność szkoły dla przyszłych uczniów i ich rodziców * 11.4. Szkoła jako organizacja ucząca się * 11.5. Otoczenie szkoły * 11.6. Relacje szkoły z otoczeniem - analiza z perspektywy koncepcji ekosystemu społecznego * 11.7. Kształtowanie wizerunku i promocja szkoły w środowisku lokalnym * 11.7.1 Wizerunek jako przedmiot oddziaływań PR * 11.7.2. Proces tworzenia wizerunku szkoły * 11.7.3. Techniki i narzędzia kształtowania wizerunku szkoły * 11.7.3.1. Media relations - sztuka współpracy szkoły z mediami * 11.7.3.2. Działalność pozaedukacyjna jako istotny element "poszerzenia" wizerunku szkoły w środowisku lokalnym oraz budowania relacji z otoczeniem * 11.7.3.3. Lobbing - niezbędne narzędzie PR służące budowaniu pozycji szkoły w środowisku lokalnym * 11.7.3.4. Kompleksowe planowanie PR szkoły * 11.7.4. Wizerunek szkoły w sytuacjach kryzysowych * 11.7.5. Współpraca z rodzicami jako narzędzie budowania trwałej relacji szkoły z otoczeniem * 11.8. Podsumowanie * Załącznik J. Grupy fokusowe jako sposób diagnozy wizerunku szkoły oraz relacji z otoczeniem * Rozdział 1 2 * Osobowość i specyficzne problemy psychologiczne nauczycieli * (Maciej Wilski) * 12.1. Wprowadzenie - trudności nauczyciela w realizacji zadań * dydaktyczno-wychowawczych * 12.2. Osobowość i kompetencje nauczyciela * 12.2.1. Osobowość reaktywna * 12.2.2. Osobowość dryfująca * 12.2.3. Osobowość rozwojowa * 12.3. Aspekt ideologiczny rozwoju osobowości nauczyciela - etyka i prestiż zawodu * 12.4. Aspekt instytucjonalny rozwoju osobowości nauczyciela - środowisko zewnętrzne * 12.4.1. Sztywność roli * 12.4.2. Decyzyjność jednostki * 12.4.3. Wsparcie społeczne * 12.5. Aspekt indywidualny rozwoju osobowości nauczyciela - problemy psychologiczne i wypalenie zawodowe * 12.5.1. Problemy psychologiczne * 12.5.2. Wypalenie zawodowe