Podręcznik przedstawia elementarne metody opisu i wnioskowania statystycznego i wyjaśnia ich podstawy teoretyczne. Jest pomocny w podejmowaniu świadomych decyzji badawczych i interpretowaniu wyników badań. Autorzy polecają go osobom zajmującym się socjologią, naukami politycznymi i pedagogiką - studentom, wykładowcom oraz praktykom; będzie on przydatny również dla psychologów i ekonomistów, a także dla wszystkich zainteresowanych teorią i praktyką stosowania metod statystycznych w naukach społecznych. Książka uwzględnia zagadnienia pomijane w standardowych podręcznikach, na przykład ujęcie opisu statystycznego jako problemu podejmowania decyzji. Wyraźnie rozdzielono w niej metody opisu i wnioskowania statystycznego, co ułatwia ich zrozumienie. Obecne wydanie składa się z trzech tomów: Opis statystyczny (t. 1), Zależności statystyczne (t. 2) i Wnioskowanie statystyczne (t. 3).Tom pierwszy obejmuje opis struktury badania statystycznego, sposoby prezentacji jego wyników w postaci rozkładów statystycznych, parametry różnych własności rozkładu zmiennej statystycznej: poziomu wartości, rozproszenia, asymetrii, koncentracji itp. Parametry statystyczne opisujące różne własności rozkładu są ze sobą powiązane za pomocą sposobu oceny błędu opisu.

Rozdział 1. Struktura badania statystycznego * 1.1.Przedmiot badania statystycznego * 1.2.Zakres badania statystycznego * 1.2.1.Pomiar * 1.2.2.Skale pomiarowe * 1.3.Cel badania statystycznego * 1.4.Struktura badania statystycznego * 1.4.1.Sekwencyjna struktura badania statystycznego * 1.4.2.Formalna struktura badania statystycznego * 1.4.3.Opis statystyczny i wnioskowanie statystyczne * 1.5.Klasyfikacja badań statystycznych * 1.5.1.Badania przekrojowe i badania dynamiczne * 1.5.2.Badania eksperymentalne * Podstawowe pojęcia. Zadania. Literatura * Rozdział 2. Rozkłady statystyczne * 2.1.Macierz danych * 2.2.Rozkład jednej zmiennej * 2.2.1.Liczebności, częstości i podstawowe typy rozkładu jednej zmiennej * 2.2.2.Graficzna prezentacja rozkładu jednej zmiennej * 2.2.3.Większość i mniejszość stochastyczna * 2.3.Rozkłady wielu zmiennych * 2.3.1.Rozkłady łączne dwóch zmiennych * 2.3.2.Rozkład łączny wielu zmiennych * 2.3.3.Graficzna prezentacja rozkładu łącznego dwóch zmiennych * 2.3.4.Rozkłady warunkowe * 2.4.Szeregi rozdzielcze * 2.5.Funkcja jednej zmiennej i własności jej rozkładów * Podstawowe pojęcia. Zadania * CZĘŚĆ II. OPIS ROZKŁADU STATYSTYCZNEGO JEDNEJ ZMIENNEJ * Rozdział 3. Parametry poziomu wartości * 3.1.Ogólna charakterystyka parametrów poziomu wartości * 3.2.Parametry pozycyjne * 3.2.1.Wartość minimalna * 3.2.2.Wartość maksymalna * 3.2.3.Wartość modalna (dominanta) * 3.2.4.Mediana * 3.2.5.Kwantyle * 3.3.Parametry średnie * 3.3.1.Średnia arytmetyczna * 3.3.2.Inne rodzaje średnich * 3.4.Postulowane własności podstawowych parametrów poziomu wartości * 3.5.Porównanie wybranych parametrów poziomu wartości * 3.5.1.Wybór parametru zależy od skali pomiarowej * 3.5.2.Zakres stosowalności parametrów * 3.5.3.Średnia czy mediana, czyli wrażliwość na skrajności * 3.5.4.Kłamstwo statystyczne * 3.6.Parametry poziomu wartości zmiennej zerojedynkowej: problem zawartości informacyjnej * 3.7.Dodatek. Znak I * Podstawowe pojęcia. Zadania. Literatura * Rozdział 4. Parametry rozproszenia * 4.1.Ogólna charakterystyka parametrów rozproszenia * 4.1.1.Co to są parametry rozproszenia? * 4.1.2.Klasyfikacja parametrów rozproszenia * 4.2.Parametry zróżnicowania * 4.2.1.Pozycyjne parametry zróżnicowania * 4.2.2.Średnie parametry zróżnicowania * 4.2.3.Stosunkowe parametry zróżnicowania * 4.3.Parametry różnorodności * 4.3.1.Absolutny pozycyjny parametr różnorodności - błąd modalnej * 4.3.2.Średnie parametry różnorodności * 4.3.3.Względne parametry różnorodności * 4.4.Miara zróżnicowania ocen * 4.5.Parametry rozproszenia funkcji jednej zmiennej * 4.5.1.Parametry różnorodności funkcji jednej zmiennej * 4.5.2.Parametry zróżnicowania funkcji jednej zmiennej * 4.5.3.Parametry rozproszenia funkcji jednej zmiennej - podsumowanie * 4.6.Parametry rozproszenia zmiennych zerojedynkowych * 4.7.Standaryzacja zmiennych i jej zastosowanie * Podstawowe pojęcia. Zadania. Literatura * Rozdział 5. Błędy opisu a interpretacja parametrów rozkładu jednej zmiennej * 5.1.Problem optymalnego opisu * 5.2.Funkcje oceny błędu i kryterium wyboru optymalnego opisu * 5.3.Optymalny opis wartości zmiennej a interpretacja parametrów statystycznych * 5.3.1.Dwuwartościowa funkcja błędu * 5.3.2.Modułowa funkcja błędu * 5.3.3.Kwadratowa funkcja błędu * 5.3.4.Niesymetryczna funkcja błędu parametryzowana za pomocą dwóch parametrów: r i s * 5.3.5. nterpretacja parametrów poziomu wartości i rozproszenia * 5.4.Optymalny opis ocen * 5.5.Dodatek. Problem decyzji * Podstawowe pojęcia. Literatura * Rozdział 6. Agregacja i dekompozycja parametrów rozkładu jednej zmiennej * 6.1.Problemy agregacji i dekompozycji parametrów rozkładu zmiennej * 6.2.Parametry warunkowe * 6.2.1.Parametry warunkowe jako metoda opisu rozkładu dwóch zmiennych * 6.2.2.Parametry warunkowe jako zmienne statystyczne * 6.3.Agregacja i dekompozycja parametrów rozkładu zmiennej statystycznej * 6.3.1.Agregacja parametrów poziomu wartości * 6.3.2.Dekompozycja parametrów rozproszenia * Podstawowe pojęcia. Zadania. Literatura * Rozdział 7. Inne parametry rozkładu jednej zmiennej * 7.1.Momenty * 7.2.Parametry asymetrii * 7.3.Parametry koncentracji * 7.3.1.Współczynnik Giniego * 7.3.2.Współczynnik Theila