Fragment wstępu "Edukacja młodego człowieka stanowi nieodmiennie przedmiot troski i żywych dyskusji w różnych środowiskach społecznych, a transformacja polityczna i społeczna, jaką przeszedł nasz kraj nadała tym dyskusjom nowy wymiar. Pytanie, czy współczesna szkoła odpowiada potrzebom życiowym i aspiracjom jednostek, czy służy rozwojowi osobowości człowieka, zdobywaniu kompetencji, powiększaniu szans życiowych każdego uczestnika edukacji jest pytaniem zasadniczym dla oceny kierunku i jakości przemian edukacji.[...] [...] Warunkiem autonomii jednostki, bycia wolnym jest ciągłe uczenie się i rozszerzanie własnych możliwości kontroli poznawczej, tworzenie własnego modelu świata i swoich potrzeb. Czy szkoła uczy młodego człowieka, jak mądrze wykorzystać różnorodność współczesności do tworzenia własnej wyjątkowej osobowości, czy uczy postawy twórczego bycia w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości?[...] [...]Odpowiedzi na te pytania nie formułuję na podstawie szeroko zakrojonych badań pedagogicznych, podążam raczej drogą analiz jakościowych, poszukując takich działań nauczycielskich, które mogą spełniać funkcję "tropów" w formułowaniu warunków edukacyjnego wsparcia rozwoju podmiotowości dziecka. [...] [...]Szczególne podziękowania jestem winna recenzentom - Pani Profesor Annie Kowalskiej i Panu Profesorowi Mirosławowi J. Szymańskiemu, których uwagi i komentarze przyczyniły się nie tylko do udoskonalenia książki, ale i do ujrzenia przeze mnie w innym świetle niektórych poruszanych w jej ramach problemów czy brakujących wątków. Są one również intelektualną inspiracją do poszerzenia podjętej problematyki i dalszych poszukiwań badawczych. Dziękuję również za życzliwą i konstruktywną współpracę wszystkim osobom, które z ramienia Wydawnictwa Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP w Warszawie były zaangażowane w przygotowanie tej książki."Prof. dr. hab. Józefa Bałachowicz

Rozdział I * Podmiotowość człowieka a wyzwania współczesności s.13 * 1. Renesans problematyki podmiotowości s. 13 * 2. Zmienność świata jako wyzwanie dla podmiotowego stylu bycia człowieka s.16 * 3. Edukacja wobec potrzeb rozwoju podmiotowego człowieka s.24 * Rozdział II * Podmiotowość jako kategoria analityczna i kreatywna we współczesnej humanistyce s.32 * 1. Podmiotowość jako kategoria wielowymiarowa s.32 * 2. Filozoficzne podstawy edukacji podmiotowej dziecka s.37 * 3. Psychologiczne i społeczne podstawy edukacji podmiotowej dziecka s.49 * 4. Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna s.63 * 5. Pojęcie „podmiotowości” w analizowanych koncepcjach teoretycznych s.84 * Rozdział III * Kontekst edukacyjny rozwoju podmiotowego dziecka s.92 * 1. Podmiotowość jako psychiczny i kulturowy model adaptacji człowieka w świecie s.92 * 2. Rozwój podmiotowy dziecka w młodszym wieku szkolnym s.99 * 3. Nowoczesny progresywizm a edukacyjne wsparcie rozwoju podmiotowego dziecka s.112 * 4. Dziecko jako podmiot uczący się – konstruujący wiedzę s.121 * 5. Nauczyciel i uczeń w relacjach współkonstruowania doświadczeń podmiotowych s.132 * 6. Teorie indywidualne nauczycieli – wzorce tworzenia praktyki edukacyjnej s.150 * 7. Style pracy nauczyciela a doświadczenia podmiotowe i niepodmiotowe dziecka s.163 * Rozdział IV * Kategoria podmiotowości w praktyce edukacyjnej klas początkowych s.172 * 1. Założenia badań s.172 * 2. Cele i problemy badań s.180 * 3. Metody badań s.185 * 4. Grupa badawcza s.186 * Rozdział V * Rozdział I * Podmiotowość człowieka a wyzwania współczesności s.13 * 1. Renesans problematyki podmiotowości s. 13 * 2. Zmienność świata jako wyzwanie dla podmiotowego stylu bycia człowieka s.16 * 3. Edukacja wobec potrzeb rozwoju podmiotowego człowieka s.24 * Rozdział II * Podmiotowość jako kategoria analityczna i kreatywna we współczesnej humanistyce s.32 * 1. Podmiotowość jako kategoria wielowymiarowa s.32 * 2. Filozoficzne podstawy edukacji podmiotowej dziecka s.37 * 3. Psychologiczne i społeczne podstawy edukacji podmiotowej dziecka s.49 * 4. Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna s.63 * 5. Pojęcie „podmiotowości” w analizowanych koncepcjach teoretycznych s.84 * Rozdział III * Kontekst edukacyjny rozwoju podmiotowego dziecka s.92 * 1. Podmiotowość jako psychiczny i kulturowy model adaptacji człowieka w świecie s.92 * 2. Rozwój podmiotowy dziecka w młodszym wieku szkolnym s.99 * 3. Nowoczesny progresywizm a edukacyjne wsparcie rozwoju podmiotowego dziecka s.112 * 4. Dziecko jako podmiot uczący się – konstruujący wiedzę s.121 * 5. Nauczyciel i uczeń w relacjach współkonstruowania doświadczeń podmiotowych s.132 * 6. Teorie indywidualne nauczycieli – wzorce tworzenia praktyki edukacyjnej s.150 * 7. Style pracy nauczyciela a doświadczenia podmiotowe i niepodmiotowe dziecka s.163 * Rozdział IV * Kategoria podmiotowości w praktyce edukacyjnej klas początkowych s.172 * 1. Założenia badań s.172 * 2. Cele i problemy badań s.180 * 3. Metody badań s.185 * 4. Grupa badawcza s.186 * Rozdział V * Podmiotowość dziecka w teorii nauczycieli las początkowych s.187 * 1. Człowiek i świat jako płaszczyzna odniesienia edukacji początkowej s.188 * 2. Rola ucznia w schematach interpretacyjnych i działaniowych nauczycieli s.198 * 3. Uczniowie z różnymi osiągnięciami szkolnymi w oczach nauczyciela s.212 * Rozdział VI * Kształtowanie doświadczeń podmiotowych dzieci na zajęciach w badanych klasach s.221 * 1. „Mówienie i robienie” w klasie jako źródła doświadczeń podmiotowych i niepodmiotowych uczniów s.222 * 2. Właściwości obserwowanych działań poznawczych o charakterze komunikacyjnym s.229 * 3. Właściwości obserwowanych działań poznawczych o charakterze czynnościowym s.250 * 4. Podmiotowy i niepodmiotowy wymiar działań poznawczych uczniów w badanych klasach s.268 * Rozdział VII * Style działań edukacyjnych nauczycieli a szkolne doświadczenia uczniów s.280 * 1. Nauczyciel w roli „instruktora klasowego” a podmiotowość uczniów s.281 * 2. Nauczyciel w roli „animatora myślenia” a podmiotowość uczniów s.293 * 3. Nauczyciel w roli „kapelmistrza klasowego” a podmiotowość uczniów s.301