Znakomity podręcznik niezbędny do nauki, pracy dydaktycznej i w codziennym życiu prezentuje:* rozwój biologiczny, zdrowie i potrzeby ucznia/wychowanka w różnych okresach życia;* ochrona i promocja zdrowia nauczyciela/wychowawcy;* zdrowotne aspekty środowiska szkoły i organizacji procesu kształcenia;* zagadnienia dotyczące ludzi dorosłych oraz starzenia się i starości.Podręcznik przeznaczony dla:* studentów nauk pedagogicznych w ramach przedmiotu Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania oraz innych studiów przygotowujących do zawodu nauczyciela;* słuchaczy kolegiów nauczycielskich;* nauczycieli i innych osób zajmujących się wychowaniem i kształceniem;* rodziców.

Przedmowa (Barbara Woynarowska) * Historia kształcenia pedagogów i nauczycieli w zakresie zagadnień * biomedycznych W Polsce (Barbara Woynarowska) * CZĘŚĆ I. Wychowanek, uczeń. Rozwój, zdrowie i potrzeby biologiczne w różnych okresach życia * ROZDZIAŁ 1. Rozwój biologiczny człowieka * 1.1. Rozwój osobniczy człowieka - zagadnienia ogólne (Barbara Woynarowska) * 1.1.1.Sfery rozwoju i ich wzajemny związek * 1.1.2. Etapy w rozwoju osobniczym * 1.1.3. Dymorfizm płciowy * 1.2. Rozwój fizyczny człowieka (Barbara Woynarowska) * 1.2.1. Aspekty rozwoju fizycznego * 1.2.2. Czynniki wpływające na rozwój fizyczny * 1.2.3. Metody oceny rozwoju fizycznego * 1.2.4. Wiek rozwojowy * 1.2.5. Tendencje przemian w rozwoju fizycznym * 1.2.6. Najczęstsze zaburzenia w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży * 1.3. Rozwój motoryczny (Barbara Woynarowska) * 1.3.1. Podstawowe pojęcia * 1.3.2. Przebieg rozwoju motorycznego w ontogenezie * 1.3.3. Czynniki wpływające na rozwój motoryczny * 1.3.4. Metody oceny rozwoju motorycznego * 1.3.5. Tendencje przemian sprawności fizycznej * 1.4. Charakterystyka rozwoju fizycznego i motorycznego oraz sposoby zaspokajania potrzeb biologicznych w poszczególnych okresach życia (Barbara Woynarówska) * 1.4.1. Okres prenatalny * 1.4.2. Okres noworodkowy * 1.4.3. Okres niemowlęcy * 1.4.4. Okres poniemowlęcy * 1.4.5. Okres przedszkolny * 1.4.6. Młodszy wiek szkolny * 1.4.7. Okres dojrzewania płciowego * 1.4.8. Okres młodzieńczy * 1.4.9. Etap stabilizacji * 1.4.10.Etap rozwoju regresywnego - starzenie się i starość * 1.5. Rozwój seksualny (Zbigniew Izdebski) * 1.5.1. Podstawowe pojęcia * 1.5.2. Przebieg rozwoju psychoseksualnego * 1.5.3. Biologiczne, psychiczne i społeczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju seksualnego * 1.5.4. Zachowania seksualne w dzieciństwie i w okresie dojrzewania * 1.5.5. Ryzykowne zachowania seksualne młodzieży i zapobieganie im * 1.5.6. Zaburzenia i problemy seksualne w dzieciństwie i młodości * ROZDZIAŁ 2. Wybrane układy i funkcje organizmu człowieka ważne dla procesów uczenia się (Anna Kowalewska) * 2.1. Układ nerwowy * 2.1.1. Wybrane informacje o budowie i funkcji układu nerwowego * 2.1.2. Zmiany w układzie nerwowym w różnych okresach rozwoju ontogenetycznego * 2.2. Układ wzrokowy i słuchowy * 2.2.1. Układ wzrokowy, jego budowa, funkcja i rozwój * 2.2.2. Układ słuchowy, jego budowa, funkcja i rozwój * 2.3. Biologiczne mechanizmy procesu uczenia się * 2.3.1. Przejawy, rodzaje i sposoby uczenia się * 2.3.2. Pamięć a uczenie się * 2.4. Fizjologiczne podłoże emocji * 2.5. Fizjologiczny mechanizm reakcji stresowej i wpływ stresu na zdrowie oraz zdolność do uczenia się * 2.6. Biologiczne uwarunkowania dysleksji rozwojowej * ROZDZIAŁ 3. Podstawowe potrzeby biologiczne człowieka i sposoby ich zaspokajania * 3.1. Żywienie (Anna Kowalewska) * 3.1.1. Regulacja pobierania pokarmu * 3.1.2. Zasady racjonalnego żywienia * 3.1.3. Związek między żywieniem, zdrowiem a dyspozycją do nauki * 3.2. Aktywność fizyczna (Barbara Woynarowska) * 3.2.1. Funkcje aktywności fizycznej w różnych okresach życia * 3.2.2. Zmiany aktywności fizycznej w ontogenezie i czynniki ją warunkujące * 3.2.3. Zalecany poziom aktywności fizycznej * 3.2.4. Niedostatki aktywności fizycznej u dzieci i młodzieży - przyczyny * i skutki * 3.3. Zachowanie odpowiedniego rytmu pracy i odpoczynku (Krystyna Komosińska, Barbara Woynarowska) * 3.3.1. Rytmy biologiczne * 3.3.2. Praca, zmęczenie, odpoczynek * 3.3.3. Sen * 3.4. Ochrona przed szkodliwymi dla rozwoju i zdrowia czynnikami środowiskowymi (Barbara Woynarowska, Anna Kowalewska) * 3.4.1. Ochrona przed zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego * 3.4.2. Ochrona przed narażeniem na środowiskowy dym tytoniowy * 3.4.3. Ochrona przed nadmiernym nasłonecznieniem * 3.4.4. Ochrona przed hałasem * ROZDZIAŁ 4. Zdrowie i wybrane problemy zdrowotne dzieci i młodzieży * 4.1. Związki między zdrowiem a edukacją (Barbara Woynarowska) * 4.2. Zdrowie i czynniki je warunkujące (Barbara Woynarowska) * 4.2.1. Definicje zdrowia * 4.2.2. Holistyczne podejście do zdrowia * 4.2.3. Czynniki warunkujące zdrowie * 4.2.4. Mierniki zdrowia * 4.2.5. Profilaktyka chorób i promocja zdrowia * 4.3. Sytuacja zdrowotna dzieci i młodzieży (Barbara Woynarowska) * 4.3.1. Główne problemy zdrowotne dzieci i młodzieży * 4.3.2. Zdrowie młodzieży w jej subiektywnej ocenie * 4.4. Wybrane problemy zdrowotne dzieci i młodzieży w wieku szkolnym i sposoby zapobiegania im * 4.4.1. Wypadki i urazy (Barbara Woynarowska) * 4.4.2. Zaburzenia zdrowia psychicznego (Krystyna Komosińska) * 4.4.3. Używanie substancji psychoaktywnych (Anna Kowalewska) * 4.4.4. Choroby przewlekłe (Barbara Woynarowska) * 4.4.5. Zakażenie HIV (Krystyna Komosińska) * 4.5. Wczesne zapobieganie wybranym chorobom przewlekłym ujawniającym się u dorosłych (Barbara Woynarowska) * 4.5.1. Zapobieganie przedwczesnemu rozwojowi miażdżycy * 4.5.2. Wczesne zapobieganie osteoporozie * 4.5.3. Wczesne zapobieganie rakowi szyjki macicy * 4.6. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami (Barbara Woynarowska) * 4.6.1. Koncepcja profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami * 4.6.2. Organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami * CZĘŚĆ II. Nauczyciel/wychowawca - ochrona i promocja jego zdrowia (Barbara Woynarowska) * ROZDZIAŁ 1. Charakterystyka społeczno-demograficzna nauczycieli * ROZDZIAŁ 2. Obciążenia zawodowe nauczycieli i ich skutki zdrowotne * 2.1. Czynniki wpływające na obciążenie zawodowe nauczycieli * 2.2. Wpływ obciążeń zawodowych na zdrowie i samopoczucie nauczycieli * 2.3. Pomiar obciążeń psychospołecznych w zawodzie nauczyciela * ROZDZIAŁ 3. Problemy zdrowotne nauczycieli i zapobieganie im * 3.1. Przewlekłe choroby narządu głosu * 3.2. Zespół wypalenia zawodowego * ROZDZIAŁ 4. Działania w zakresie ochrony i promocji zdrowia nauczycieli * 4.1. Ochrona zdrowia nauczycieli * 4.2. Promocja zdrowia pracujących * CZĘŚĆ III. Środowisko i organizacja pracy szkoły (Barbara Woynarowska) * ROZDZIAŁ 1. Środowisko szkoły i jego wymiary * 1.1. Środowisko społeczne szkoły * 1.2. Środowisko fizyczne szkoły * ROZDZIAŁ 2. Wybrane elementy środowiska fizycznego szkoły * 2.1. Budynek i teren szkoły * 2.2. Warunki sanitarno-higieniczne * 2.3. Mikroklimat i oświetlenie * 2.4. Zapobieganie nadmiernemu hałasowi w szkole * 2.5. Meble szkolne * 2.6. Zabezpieczenie przed wypadkami i urazami oraz dostępność pierwszej * pomocy * ROZDZIAŁ 3. Aspekty zdrowotne organizacji pracy i życia szkoły * 3.1. Rozkład i organizacja lekcji * 3.2. Przerwy miedzylekcyjne * 3.3. Żywienie w szkole * 3.4. Warunki i organizacja aktywności fizycznej w szkole * ROZDZIAŁ 4. Szkoła promująca zdrowie * 4.1. Szkoły promujące zdrowie w Polsce * 4.2. Szkoły promujące zdrowie w Europie * Bibliografia * Indeks nazwisk * Indeks rzeczowy * Wykaz źródeł zdjęć * O Autorach