W opracowaniu zostały omówione dzieje ateńskiego wychowywania z perspektywy warsztatu historii filozofii. Z recenzji prof. dr hab. Władysława Misiaka (UW): Zastosowane kluczowe pojęcie paidei dla całej recenzowanej książki zostało w sposób jednoznaczny zdefiniowane: "paideia jako powstały w starożytnej Grecji fenomen integralnego wychowania i wykształcenia człowieka". Według mojej oceny to zasadnicze pojęcie zostało konsekwentnie zastosowane zarówno w płaszczyźnie metateorii wychowania, jak i teorii "średniego zasięgu". Przyjęty tok prowadzonych analiz nie ma jedynie charakteru prezentacji tego, co już "ustalone" w różnych szkołach naukowych filozofii i naukach o wychowaniu (czym grzeszy wiele innych ujęć podręcznikowych), lecz występują istotne próby nowej interpretacji i polemiki ze strony Autora. (.) Ujmowanie wielu zagadnień w analizach Autora odznacza się także przeciwstawianiem się obiegowym, często spłycającym ujęciom szkół filozoficznych czy samych filozofów (vide przypadek Diogenesa). Na tle zaniechań i zaniedbań w dziedzinie wychowania i kształcenia, a także w dziedzinie upowszechniania i rozumienia aktualności myśli filozofii starożytnej, już we Wstępie Autor formułuje kluczowe stwierdzenie dla całości dalszych rozważań i analiz poczynionych w podręczniku. "Paideia wiąże ze sobą całokształt humanistycznego wykształcenia, także tych "sztuk", które dziś uległy zapomnieniu, chociaż są bardzo potrzebne, na przykład retoryka, która była nie tylko koniecznym i podstawowym wykształceniem polityków, ale również podstawowym warsztatem pracy pedagogów". W moim przekonaniu w sposób niezwykle istotny podnosi wartość poznawczą i uatrakcyjnia recepcje podręcznika zamysł ciągłego nawiązywania do podstawowych idei filozofii starożytnej w dziedzinie paidei i wskazywania korzyści płynących z tego faktu dla współczesnych czytelników.

1. Uzasadnienie podjęcia tematu * 1.1. Paideia * 1.2. Arete jako fundament paidei * 1.3. Znaczenie klasycznej ateńskiej paidei * 2. Uwagi o stanie badań * 3. Omówienie metody i struktury pracy * 4. Podjęte zadania i cele * 1. Sokrates * 1. Nieprzemijająca fascynacja osobą i dziełem Sokratesa * 2. Antropologia i etyka wstępem do paidei * 3. Enkrateia i autarkia - wychowanie duszy człowieka * 4. Metody i rezultaty sokratejskiego wychowania duszy * 5. Eros i paideia * 6. Paideia zainspirowana etyką Sokratesa: mniejsze szkoły sokratejskie * 2. Platon * 1. Paideia od teorii idei do teorii państwa * 2. Filozofia matematyki jako droga do paidei * 2.1. "Drugie żeglowanie" jako podróż do świata idei poprzez "liczby" * 2.2. Liczby idealne i byty matematyczne jako droga oddziaływania Demiurga i jako sposób dotarcia do niego * 3. Paideia w służbie polis - polityczny i państwowy wymiar wychowania * 3.1. Krytyka tradycyjnej paidei * 3.2. Paideia strażników i władców * 4. Metafora jaskini i jej pedagogiczny wymiar * 4.1. Teologia naturalna Platona jako zwieńczenie jego teorii wychowania * 5. Konsekwencje wynikające z nowej paidei * 3. Arystoteles * 1. Paideia wpisana w teleologiczną wizję człowieka * 1.1. Teoria szczęścia i kontemplacja * 1.2. Cnoty i wady * 1.3. Człowiek "słusznie dumny", czyli wielkoduszność * 1.4. Cechy mędrca na podstawie I Księgi Metafizyki * 1.5. Przyjaźń i jej odmiany * 2. Moralne konsekwencje paidei * 3. Kalokagathia i mimesis * 4. Próba oceny arystotelesowskiej paidei * 5. Czy filozofia moralna Stagiryty i sformułowana w jej obrębie paideia jest wciąż aktualna? * 4. Diogenes - "Pies" * 1. Ewolucja poglądów Diogenesa, czyli cynizm praktyczny * 2. Człowiek i jego natura * 2.1. Szczerość i niczym nieskrępowana wolność * 2.2. Pogarda dla przyjemności * 2.3. Diogenesa ideał mędrca * 3. Słabe strony cynizmu Diogenesa * 5. Epikur * 1. Epikur i jego stosunek do wielkich systemów ateńskiej filozofii i paidei * 2. Etyka najważniejszą z nauk * 3. Paideia w Ogrodzie * 3.1. Nauka o przyjemności i bólu * 3.2. Ataraksja i ideał mędrca jako cel i wzór postępowania wychowawczego * 3.3. Przyjaźń jako środowisko wychowawcze * 3.4. Pochwała życia na "uboczu", czyli nauka postawy ubóstwa i ascezy * 3.5. Stosunek do bogów i Absolutu * 4. Znaczenie epikurejskiej paidei * 6. Zenon * 1. Założenia i cele szkoły Zenona * 2. Physis - logos - arete * 2.1. Aretologia jako paideia * 2.2. Czyn moralny człowieka i jego ocena * 2.3. Prawo naturalne i jego konsekwencje w stanowionym prawie rzymskim * 3. Kosmopolityzm i społeczna paideia * 4. Stoicki ideał mędrca jako model wychowawczy * 5. Pedagogiczne przesłanie stoicyzmu Zenona * Zakończenie * Słownik autorów starożytnych * Bibliografia * I. Źródła * II. Opracowania * III. Wybrane publikacje M. Krasnodębskiego z zakresu historii i filozofii wychowania