Problematyka wychowawcza wciąż jest niedoceniana w polskim systemie edukacji, a przecież wychowanie, obok kształcenia i opieki, to główne zadania współczesnej szkoły. Oczekuje się od niej, aby była nie tylko instytucją nauczającą, ale także chroniącą indywidualność każdego ucznia, przygotowującą do świadomego i wartościowego uczestnictwa w życiu społecznym oraz do kierowania własnym rozwojem i samorealizacji. Szczególną rolę w procesie wychowania szkolnego odgrywają nauczyciele - wychowawcy klas. Od ich wiedzy, umiejętności, postaw i zaangażowania w dużej mierze zależy stosunek uczniów do obowiązków szkolnych, nastawienie i motywacja do nauki, funkcjonowanie w grupie rówieśniczej, a w konsekwencji jakość życia szkolnego. Bardzo ważne dla skuteczności podejmowanych przez nauczyciela działań wychowawczych jest pozyskanie dla współpracy rodziców. Tym głównym kierunkom refleksji pedagogicznej nad wychowaniem w szkole poświęcone jest niniejsze opracowanie. To książka dla tych, którym zagadnienia związane z wychowaniem dzieci i młodzieży są bliskie, pomagają bowiem w racjonalnej i efektywnej pracy z nimi.

Część I. Szkoła jako środowisko wychowawcze * Współodpowiedzialność rodziców i szkoły za wychowanie młodych pokoleń (w świetle raportów CBOS) * Opiekuńczo-wychowawcza funkcja polskiej szkoły * Wychowanie w szkole w świetle doświadczeń i opinii studentów pedagogiki * Strata czasu czy szansa rozwojowa? Godziny wychowawcze w percepcji uczniów szkół ponadpodstawowych * Obraz szkoły, nauczyciela i kolegi w percepcji uczniów gimnazjum * Atmosfera uczenia się w świadomości absolwentów klas prowadzonych na podstawie założeń pedagogiki Marii Montessori * Indywidualność w kształceniu i wychowaniu. Perspektywa nauczyciela i wychowanka * Część II. Nauczyciel jako wykonawca zadań wychowawczych * Stereotyp nauczyciela w opinii społecznej * Kompetencje wychowawcy klasy w ocenie uczniów i nauczycieli * Przygotowanie uczniów do pracy nad sobą jako zadanie nauczyciela wychowawcy * Kompetencje społeczne pedagogów z różnym poczuciem samoskuteczności * Interakcje nauczyciel-uczeń jako czynnik stresogenny (w świetle badań własnych) * Przygotowanie przyszłych nauczycieli wychowania fizycznego do realizacji zadań wychowawczych * O krok od bezradności, czyli nauczyciel wobec uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi * Możliwości współpracy szkoły z oddziałami integracyjnymi z rodziną dzieci niepełnosprawnych * Możliwości współpracy nauczycieli i rodziców w procesie wychowania i kształcenia uczniów w szkole muzycznej * Część III. Wychowanie w szkole w ujęciu historycznym (w świetle badań polskich i ukraińskich) * Oczekiwania wobec szkoły elementarnej i średniej na przełomie XIX i XX wieku (w świetle wybranych czasopism kobiecych Królestwa Polskiego) * Refleksje na temat założeń polityki oświatowej i wychowawczej II Rzeczypospolitej * Wychowanie patriotyczne w elementarzach II Rzeczypospolitej * Działalność wychowawcza ukraińskich nauczycieli Galicji w procesie edukacji narodowej uczniów (1867-1939) * The role of the teacher in the formation of senior pupils? creative personality (1950-1980) - Rola nauczyciela w kształtowaniu osobowości twórczej licealistów w latach 1950-1980 * Iwan Franko about the role of a teacher inyouth education - Iwan Franko na temat roli nauczyciela w edukacji uczniów