Praca w drugim wydaniu zawiera jedenaście rozdziałów, literaturę źródłową i siedem załączników ściśle związanych z jej treścią. W treści poszczególnych rozdziałów starałem się podawać przykłady różnic indywidualnych, przejawiające się głównie u uczniów średnich szkół zawodowych, studentów i nauczycieli, w tym szczególnie nauczycieli akademickich. Praca - mimo jej wyraźnego poszerzenia - zawiera najważniejsze (zdaniem jej autora) informacje o różnicach indywidualnych cech człowieka, ich źródłach, przejawach i znaczeniu w życiu, rozwoju i działaniu ludzkim.Praca przeznaczana jest głównie dla studentów wszystkich kierunków studiów, a szczególnie studentów psychologii, pedagogiki, socjologii, oraz nauczycieli akademickich i nauczycieli szkół średnich nieposiadających głębszego przygotowania psychologicznego i pedagogicznego do pracy z młodzieżą, studentami studiów dziennych, wieczorowych, zaocznych i korespondencyjnych.ze Wstępu

1. PODSTAWOWE POJĘCIA * 1.1. Kreacjonizm * 1.2. Ewolucjonizm * 1.3. Człowiek * 1.4. Różnice indywidualne * 2. ISTOTA I KATEGORIE RÓŻNIC INDYWIDUALNYCH * 2.1. Pojęcie różnic indywidualnych * 2.2. Główne kategorie różnic indywidualnych * 2.3. Kryteria podziału różnic indywidualnych * 2.4. Główne źródła różnic indywidualnych * 2.5. Zakres różnic indywidualnych * 2.6. Trwałość różnic indywidualnych * 2.7. Przejawy różnic indywidualnych * 2.8. Społeczne znaczenie różnic indywidualnych * 2.9. Metody poznawania różnic indywidualnych * 2.10. Psychologiczna ocena różnic indywidualnych * 3. BIOLOGICZNE RÓŻNICE INDYWIDUALNE * 3.1. Pojęcie różnic biologicznych * 3.2. Przejawy różnic biologicznych * 3.3. Kulturowe konsekwencje różnic biologicznych * 3.4. Złożoność biologicznych różnic indywidualnych * 4. TEMPERAMENTALNE RÓŻNICE INDYWIDUALNE * 4.1. Pojęcie różnic temperamentalnych * 4.2. Źródła różnic temperamentalnych * 4.3. Rodzaje różnic temperamentalnych * 4.4. Przejawy różnic temperamentalnych * 4.5. Refleksje ogólne o indywidualnych różnicach temperamentalnych * 5. INTELEKTUALNE RÓŻNICE INDYWIDUALNE * 5.1. Pojęcie różnic intelektualnych * 5.2. Źródła różnic intelektualnych * 5.3. Rodzaje różnic intelektualnych * 5.3.1. Różnice w odbiorze wrażeń * 5.3.2. Różnice w spostrzeganiu i spostrzegawczości * 5.3.3. Różnice w uwadze i koncentracji * 5.3.4. Różnice w pamięci i zapamiętywaniu * 5.3.5. Różnice w myśleniu i jego właściwościach * 5.3.6. Różnice w mowie ludzkiej * 5.3.7. Różnice w wyobraźni i wyobrażeniach * 5.3.8. Różnice w fantazji i fantastyce * 5.3.9. Różnice w ogólnej sprawności umysłowej * 5.3.10. Różnice w zdolnościach i uzdolnieniach specjalnych * 5.3.11. Różnice w zainteresowaniach i zamiłowaniach * 5.3.12. Różnice w aspiracjach i planach życiowych * 5.3.13. Różnice w wiedzy osobistej i umiejętnościach * 5.3.14. Różnice światopoglądowe * 5.3.15. Zróżnicowanie ludzkiej świadomości * 5.4. Refleksje ogólne o indywidualnych różnicach intelektualnych * 5.5. Wyniki badań różnic indywidualnych * 5.5.1. Postawa i typ jako cechy osobowości * 5.5.2. Zainteresowania i zamiłowania jako cechy osobowości * 5.5.3. Zdolności i uzdolnienia jako cechy osobowości * 5.5.4. Wiedza osobista jako składnik osobowości * 5.6. Metody poznawania intelektualnych różnic indywidualnych * 6. UCZUCIOWE I EMOCJONALNE RÓŻNICE INDYWIDUALNE * 6.1. Uczucia czy emocje? * 6.2. Związek przeżywania i oceniania z poznawaniem * 6.3. Znaczenie uczuć i emocji w życiu młodzieży i dorosłych * 6.4. Zaburzenia życia uczuciowo-popędowego * 6.5. Kształtowanie uczuć i emocji (wskazania ogólne) * 6.6. Wyniki badań różnic cech studentów * 6.7. Ogólne wskazania dla nauczycieli * 7. OSOBOWOŚCIOWE RÓŻNICE INDYWIDUALNE * 7.1. Pojęcie i różnice osobowości * 7.2. Zdolności, uzdolnienia, talent i genialność jako składniki osobowości * 7.3. Temperament i typy temperamentów jako składniki osobowości * 7.4. Zainteresowania i zamiłowania jako składniki osobowości * 7.5. Charakter i cechy charakteru jako składniki osobowości * 7.5.1. Stosunek człowieka do innych ludzi * 7.5.2. Stosunek człowieka do samego siebie * 7.5.3. Stosunek człowieka do świata * 7.6. Postawy i nastawienia jako składniki osobowości * 7.7. Wiadomości i umiejętności jako składniki osobowości * 7.8. Światopogląd jako składnik osobowości * 7.9. Zawodowa osobowość człowieka * 7.9.1. Wprowadzenie * 7.9.2. Pojęcie i składniki osobowości zawodowej * 7.9.3. Charakterystyka składników osobowości zawodowej * 7.9.4. Kształtowanie cech osobowości zawodowej * 7.9.5. Funkcjonowanie osobowości zawodowej * 7.9.6. Doskonalenie osobowości zawodowej * 7.9.7. Poznawanie osobowości zawodowej * 7.9.8. Obciążenia psychofizyczne uczniów szkół zawodowych i dorosłych pracujących * 7.9.9. Osobowość zawodowa nauczyciela * 8. INDYWIDUALNE RÓŻNICE W DZIAŁANIU * 8.1. Pojęcie różnic w działaniu * 8.2. Rodzaje różnic w działaniu * 8.3. Przejawy różnic w działaniu * 8.4. Skutki różnic w działaniu * 9. INDYWIDUALNE RÓŻNICE W MĄDROŚCI * 9.1. Pojęcie mądrości * 9.2. Główne przejawy mądrości * 9.3. Mądrość nauczycieli akademickich i studentów * 10. INDYWIDUALNE RÓŻNICE W STYLACH ŻYCIA * CZŁOWIEKA DOROSŁEGO * 10.1. Pojęcie "człowieka dorosłego" i "dojrzałego" * 10.2. Style życia człowieka dorosłego * 10.3. Działanie jako dominujący przejaw życia człowieka dorosłego * 11. OGÓLNE WSKAZANIA DLA NAUCZYCIELI AKADEMICKICH WYNIKAJĄCE Z INDYWIDUALNYCH * RÓŻNIC STUDENTÓW * LITERATURA ŹRÓDŁOWA * ZAŁĄCZNIKI * Załącznik 1. Kategorie inteligencji i stopnie niedorozwoju umysłowego * (Dzieci. Młodzieży. Dorosłych) * Załącznik 2. Rozkład wyników I.I. w dużej próbie * Załącznik 3. Różnice w dominacji ocen cech osobowości kobiet i mężczyzn * Załącznik 4. Dominacja ocen cech osobistych studentów trzech kierunków studiów * Załącznik 5. Słownik określeń różnic indywidualnych cech osobowości * Załącznik 6. Kwestionariusz K.M.C., 2013 * Załącznik 7. Pomocniczy słownik terminologiczny i skrótowych zapisów * terminów złożonych (wybór)