Celem tego podręcznika jest przygotowanie asystentek i higienistek stomatologicznych do profesjonalnego wykonywania zawodu. Zadaniem higienistki jest prowadzenie profilaktyki bez bezpośredniego udziału lekarza stomatologa, zaś zadaniem asystentki - czynny udział w wykonywaniu zabiegów w gabinecie stomatologicznym.

CZĘŚĆ I. PROPEDEUTYKA STOMATOLOGII * 1. Poradnia stomatologiczna - wyposażenie (Teresa Chodacka) * Wyposażenie podstawowe * Wyposażenie pomocnicze * Konserwacja aparatury i sprzętu stomatologicznego * 2. Narzędzia w poszczególnych gabinetach stomatologicznych (Teresa Chodacka) * Narzędzia diagnostyczne * Narzędzia do opracowania szkliwa * Narzędzia do opracowania zębiny * Narzędzia do rozdzielania (separacji) zębów * Narzędzia do izolacji zębów od dostępu śliny * Narzędzia do uzupełniania brakujących ścian zęba * Zestawy do przygotowania wypełnień * Instrumenty do opracowania kanałów korzeniowych zęba * Narzędzia do usuwania złogów nazębnych * Narzędzia chirurgiczne * Zestaw do iniekcji * Narzędzia do usuwania zębów * Narzędzia pomocnicze * Narzędzia protetyczne i ortodontyczne * Konserwacja narzędzi * 3. Rodzaje i organizacja poradni stomatologicznych (Małgorzata Grzeja) * Poradnie stomatologiczne * Standardy techniczne poradni stomatologicznej * Wyposażenie komunalne poradni * 4. Organizacja pracy zespołu stomatologicznego (Danuta Żernicka) * Zespół stomatologiczny * Podstawowe czynności w gabinecie stomatologicznym * Przygotowanie poradni (gabinetu) do pracy * Przygotowanie pacjenta do zabiegu * Czynna asysta przy zabiegach * 5. Materiały i leki stomatologiczne (Aleksander Ciągło) * Materiały do wypełnień czasowych * Gutaperka * Cement cynkowo-siarczanowy * Materiały samotwardniejące * Cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy * Cementy prowizoryczne * Materiały podkładowe * Cementy fosforanowe * Cementy polikarboksylowe * Cementy lecznicze (preparaty wodorotlenkowo-wapniowe) * Cementy glassjonomerowe * Materiały do wypełnień stałych * Cementy krzemowe * Amalgamaty (ortęcia) * Materiały złożone (kompozycyjne) * Uszczelniacze bruzd i lakiery profilaktyczne * Materiały endodontyczne * Masy wyciskowe * Pomocnicze materiały w klinicznej praktyce protetycznej * Środki i preparaty wybielające * 6. Materiały sanitarne w stomatologii (Danuta Żernicka) * Zastosowanie bielizny i materiałów opatrunkowych w stomatologii * Higiena osobista i ubiór higienistki (asystentki) stomatologicznej * 7. Antyseptyka i aseptyka w gabinecie stomatologicznym (Romana Ostenda-Szargut, Krystyna Orzechowska) * Dezynfekcja * Sterylizacja * Sterylizacja w autoklawie * Sterylizacja w sterylizatorze kulkowym * Sterylizacja chemiczna * Przygotowanie narzędzi do sterylizacji * Kontrola procesu sterylizacji * Przechowywanie narzędzi po sterylizacji * Procedury dotyczące dezynfekcji i sterylizacji w gabinetach stomatologicznych * Higiena rąk * Zasady ochrony personelu i pacjenta przed infekcją * 8. Podstawy radiologii stomatologicznej (Aleksander Ciągło) * Podstawowe zagadnienia fizyki promieniowania rentgenowskiego * Pracownia rentgenowska * Radiografia * Systemy obrazowania w rentgenodiagnostyce * Ochrona radiologiczna * Radiografia cyfrowa * Wizualizacja optyczna w praktyce stomatologicznej * 9. Fizykoterapia w stomatologii (Danuta Żernicka) * Termoterapia (ciepłolecznictwo) * Oziębianie * Hydroterapia (wodolecznictwo) * Aerozoloterapia (wziewania, inhalacje) * Fototerapia (światłolecznictwo) * Laseroterapia * Elektroterapia (elektrolecznictwo) * Galwanizacja * Jonoforeza (jonizacja) * Elektrosterylizacja (chlorosterylizacja) * Elektroanestezja * Diadynamoterapia * Darsonwalizacja * Diatermia chirurgiczna (elektrochirurgia) * Ultradźwięki * Elektrodiagnostyka * Badanie elektropobudliwości miazgi zęba * Endoskopia * Negatoskopia * Endometria * 10. Bezpieczeństwo i higiena pracy w gabinecie stomatologicznym (Elżbieta Kowalewska) * Planowanie, organizacja i wyposażenie gabinetu stomatologicznego * Wymogi techniczno-budowlane * Ogólne wyposażenie gabinetu stomatologicznego * Zapewnienie bezpieczeństwa przy obsłudze sprzętu medycznego * Ochrona zdrowia pracowników służby zdrowia * Ochrona przed zanieczyszczeniem i skażeniem * Ochrona przed zakażeniem * 11. Dokumentacja stomatologiczna (Aleksander Ciągło, Małgorzata Grzeja) * Podstawy i regulacje prawne prowadzenia dokumentacji medycznej * Funkcje dokumentacji medycznej * Zasady ogólne sporządzania i prowadzenia dokumentacji medycznej * Zasady szczegółowe prowadzenia dokumentacji medycznej * Dokumentacja medyczna zbiorcza * Ewidencja pacjentów * Przechowywanie dokumentacji * Udostępnianie dokumentacji medycznej * Zestawy dokumentacji medycznej poradni stomatologicznych różnych specjalności * Niestandardowa dokumentacja stomatologiczna * 12. Przepisy i regulacje prawne w zawodach higienistki i asystentki stomatologicznej (Aleksander Ciągło) * 13. Zagadnienia etyki zawodu higienistki stomatologicznej (Małgorzata Grzeja) * Etyka normatywna * Etyka nienormatywna * Kodeks etyki zawodowej * Potrzeba etyki * Postawa moralna higienistki stomatologicznej * CZĘSC II. PROFILAKTYKA CHORÓB NARZĄDU ŻUCIA * 14. Zadania, zakres i cele profilaktyki stomatologicznej (Zbigniew Jańczuk) * 15. Próchnica zębów * Epidemiologia próchnicy (Zbigniew Jańczuk) * Wskaźniki próchnicy (Renata Wojtarowicz) * Etiologia próchnicy (Zbigniew Jańczuk) * Węglowodany w pożywieniu a próchnica * Rola bakterii kwasotwórczych * Wrażliwość powierzchni szkliwa * Podział i objawy kliniczne próchnicy zębów (Renata Wojtarowicz) * Zapobieganie próchnicy zębów (Renata Wojtarowicz) * Rodzaje profilaktyki * Rola diety w zapobieganiu próchnicy * Higiena uzębienia i jamy ustnej * Kryteria oceny higieny jamy ustnej * Higiena jamy ustnej w różnym wieku i w różnych środowiskach * Fluorkowa profilaktyka próchnicy * Laki szczelinowe (wypełniacze szczelin) * Profilaktyka w grupach wysokiego ryzyka próchnicy (Zbigniew Jańczuk) * Łączenie metod w programach zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia (Zbigniew Jańczuk) * Wybrane programy profilaktyki próchnicy i chorób przyzębia u dzieci i młodzieży (Zbigniew Jańczuk) * 16. Choroby przyzębia (Zbigniew Jańczuk) * Złogi nazębne * Etiologia chorób przyzębia * Podział i objawy chorób przyzębia * Wskaźniki chorób przyzębia * Zapobieganie chorobom przyzębia * Badanie i ustalanie planu profilaktyczno-leczniczego * Zabiegi higieniczne * Profilaktyka chorób przyzębia w grupie wysokiego ryzyka * 17. Wady zgryzu (Renata Wojtarowicz) * Etiologia i patogeneza wrodzonych i nabytych wad zgryzu * Dysfunkcje * Parafunkcje * Próchnica zębów * Urazy * Podział wad zgryzu * Profilaktyka ortodontyczna w różnych okresach rozwoju dziecka * Zapobieganie wadliwej postawie niemowląt * Wskazania profilaktyczne dotyczące karmienia sztucznego * Ćwiczenia funkcji żucia i jej rehabilitacja w przypadku braków zębowych * Rehabilitacja czynności połykania * Rehabilitacja czynności oddychania * Odzwyczajanie od szkodliwych nawyków * Profilaktyka próchnicy zębów * Oświata zdrowotna * Proste metody leczenia za pomocą ćwiczeń mięśni narządu żucia * Zapobieganie próchnicy i zapaleniom przyzębia podczas leczenia ruchomymi i stałymi aparatami ortodontycznymi * Zasady i realizacja profilaktyki ortodontycznej oraz udział w niej higienistki stomatologicznej * 18. Profilaktyka onkologiczna (Renata Wojtarowicz) * CZĘŚĆ III. WYCHOWANIE ZDROWOTNE W STOMATOLOGII * 19. Wychowanie zdrowotne a promocja zdrowia jamy ustnej (Krystyna Jańczuk) * 20. Istota, cel i miejsce wychowania zdrowotnego w ochronie zdrowia (Krystyna Jańczuk) * 21. Rola i zadania wychowania zdrowotnego w stomatologii (Krystyna Jańczuk) * 22. Organizacja wychowania zdrowotnego (Krystyna Jańczuk) * 23. Zakres wychowania zdrowotnego w stomatologii (Krystyna Jańczuk) * Zakres wychowania zdrowotnego wspomagającego działalność profilaktyczno-ortodontyczną oraz leczenie ortodontyczne * Zakres wychowania zdrowotnego wspomagającego zapobieganie chorobom przyzębia i ich leczenie * Zakres wychowania zdrowotnego wspomagającego leczenie chirurgiczne * Zakres wychowania zdrowotnego wspomagającego leczenie protetyczne * 24. Metodyka wychowania zdrowotnego (Krystyna Jańczuk) * Zasady wychowania w kulturze zdrowotnej * Metody wychowania w kulturze zdrowotnej * Formy oddziaływania wychowania zdrowotnego * Pomoce dydaktyczne * Wydawnictwa metodyczne i podręczniki * Popularne książki o zdrowiu i czasopisma * Środki wizualne i audiowizualne * Aparaty i urządzenia * Metodyka wychowania zdrowotnego w zależności od środowiska działania * Wychowanie zdrowotne w środowisku zamieszkania * Wychowanie zdrowotne w środowisku nauczania i wychowania * Wychowanie zdrowotne w środowisku pracy