Książka stanowi wprowadzenie w złożone i często skomplikowane zagadnienia z zakresu teorii, badań i historii rodziny, a w szczególności jej zadań opiekuńczo-wychowawczych. Może być przydatna tym czytelnikom, którzy chcieliby skonfrontować własną wiedzę i doświadczenie na temat rodziny z inną perspektywą patrzenia na nią, pogłębić zrozumienie jej złożoności i uwrażliwić na zachodzące w niej zjawiska.Autorzy przedstawili obszar badań pedagogiki opiekuńczej, której głównym przedmiotem jest opieka i wychowanie w rodzinie oraz implikacje tych procesów. Podjęte zagadnienia zaprezentowane zostały w dwóch częściach, stanowiących jednocześnie dwie główne perspektywy patrzenia na rodzinę: współczesną i historyczną.

Część I. Rodzina we współczesnych perspektywach teoretycznych i badawczych * Rozdział 1. Rodzina jako przestrzeń opiekuńcza * Sylwia Badora * 1.1. Wymiar biologiczny rodzinnej przestrzeni opiekuńczej * 1.2. Emocjonalny wymiar rodzinnej przestrzeni opiekuńczej * 1.3. Spontaniczność i normalność jako wymiary rodzinnej przestrzeni opiekuńczej * Rozdział 2. Rodzinny przekaz treści kulturowych zawartych w polskiej strukturze obrzędowej * Halina Mielicka-Pawłowska * 2.1. Elementy strukturalne obrzędowości * 2.2. Systemy wierzeniowo-interpretacyjne świętowania * 2.2.1. Religijny system wartości * 2.2.2. Świecki system wartości * Rozdział 3. Współczesna rodzina wobec przygotowania dzieci do pełnienia ról związanych z płcią * Joanna Smyła * 3.1. Układ ról i pozycji w rodzinie * 3.2. Proces wytwarzania indywidualnej koncepcji roli płciowej * 3.3. Rola rodziny w rozwijaniu koncepcji roli płciowej u dzieci * Rozdział 4. Lojalność dziecka wobec rodziny * Monika Piątek * 4.1. Lojalność – definicja * 4.2. Podstawy teoretyczne wyjaśniające mechanizm lojalności rodzinnej * 4.3. Konflikt lojalności w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości * 4.4. Sposoby wyrażania lojalności w rodzinie * 4.5. Niszczące skutki głębokiej lojalności dzieci wobec rodziców * 4.6. Strategie i techniki terapeutyczne dotyczące ujawniania oraz anulowania rodzinnych zobowiązań i długów * Rozdział 5. Rodzinne problemy opieki nad niesamodzielnym seniorem * Beata Zięba-Kołodziej * 5.1. Rodzina – prolog i epilog * 5.2. Starość to nie tylko demografia * 5.3. Opieka w rodzinie – próba więzi międzyludzkich * 5.4. Problemy opieki nad niesamodzielnym seniorem * Rozdział 6. Funkcjonowanie w rodzinie młodzieży z lekką niepełnosprawnością intelektualną * Małgorzata Ogorzałek * 6.1. Wybrane aspekty funkcjonowania rodziny z niepełnosprawnym dzieckiem * 6.2. Problemy w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym * 6.3. Funkcjonowanie młodzieży z lekką niepełnosprawnością intelektualną w zakresie sfer przystosowania społecznego – raport z badań * 6.4. Wnioski z badań * 6.5. Prezentacja tabelaryczna wyników badań * Rozdział 7. Rodzina w perspektywie gender * Marta Darowska, Sylwia Badora * 7.1. Płeć kulturowa – gender * 7.2. Gender a rodzina * Część II. Rodzina w perspektywie historycznej * Rozdział 1. Rodzina u starożytnych Greków i Rzymian * Stanisław Lis * 1.1. Starożytna rodzina grecka * 1.2. Starożytna rodzina rzymska * Rozdział 2. Codzienność i opieka rodzinna w średniowiecznej i nowożytnej kulturze Zachodu * Sylwia Badora * 2.1. Opieka rodzinna u zmierzchu starożytności i w średniowieczu * 2.2. Opieka rodzinna w okresie od renesansu do oświecenia * Rozdział 3. Poglądy Jana Amosa Komeńskiego na wychowanie w rodzinie * Sylwia Badora * Rozdział 4. Z dziejów rodziny staropolskiej – kobieta zostaje matką * Anna Szylar * Rozdział 5. Sytuacja dzieci i młodzieży po zakończeniu II wojny światowej * Renata Stojecka-Zuber * 5.1. Sytuacja dzieci i młodzieży po zakończeniu II wojny światowej * 5.2. Sieroctwo powojenne * 5.3. Stan zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży po zakończeniu wojny * 5.4. Repatriacja dzieci polskich z Niemiec * 5.5. Dziecko w prawie polskim w latach 1944–1949 * 5.5.1. Czynniki rozwoju praw dziecka * 5.5.2. Prawa dziecka w pierwszych powojennych aktach prawnych * Bibliografia * Spis tabel