Mówimy o papugowaniu, małpowaniu, imitowaniu zachowań, o tym, że dziecko jest kalką, kopią lub lustrzanym odbiciem rodzica. Ludzie naśladują swoje zachowania. Obserwujemy to zjawisko, patrząc na wiernych w trakcie ceremonii religijnych, dzieci na placu zabaw, żołnierzy podczas parady. Woody Allen nazwał tę hiperzdolność Leonarda Zeliga - głównego bohatera jego znakomitego filmu - efektem kameleona. W tej książce Autor opisuje to jedno z kluczowych i fascynujących ludzkich zachowań. Zastanawia się, co nam to zachowanie daje. Pyta: Czy każdy jest społecznym kameleonem? Czy różnimy się skłonnościami do naśladowania? Czy da się "tego" nauczyć i do czegoś "to" wykorzystać? Czy naśladownictwo może być szkodliwe? Książka ta przedstawia bardzo wszechstronny, wyczerpujący i analityczny przegląd psychologicznej literatury na temat naśladownictwa oraz jego wyznacznikoďw i konsekwencji. Jest to literatura bardzo współczesna, często dosłownie z ostatnich paru lat, zaś autor wykazuje się jej dogłębnym zrozumieniem i porusza się po niej z niezwykłą swobodą i erudycją. Książka pozwala czytelnikowi uzyskać pełną orientację we współczesnym stanie badań nad naśladownictwem i zbliżonymi zjawiskami. prof. dr hab. Bogdan Wojciszke - fragment recenzji Wojciech Kulesza (...) jest autorem ogromnej liczby badań, z których część opublikowana została w prestiżowych czasopismach. Można więc śmiało powiedzieć, że jest ekspertem w tej dziedzinie. Nikt w Polsce nie wie na ten temat tyle, co on. (...) I nie udałoby się znaleźć kogoś, kto jest lepszym niż Wojciech Kulesza znawcą tej tematyki. Książka zawiera przegląd potężnego materiału empirycznego. Liczba badań (...) jest imponująca. Staranność w wyszukiwaniu eksperymentów (...) budzi mój szacunek. Trudno wskazać w literaturze światowej podobną pozycję dotyczącą psychologicznej perspektywy mimikry. prof. dr hab. Dariusz Doliński - fragmenty recenzji

Rozdział 1. Naśladownictwo w świecie zwierząt i ludzi. * Zarys mimikry i podstawy efektu kameleona * 1.1. Mimikra w perspektywie świata zwierząt * 1.1.1. Psychologia uczenia się zwierząt * 1.2. Wczesne koncepcje socjologiczne * 1.3. Wczesne koncepcje psychologiczne * 1.4. Psychologia społeczna * 1.4.1. Naśladownictwo jako technika * wpływu społecznego * 1.4.2. Naśladowanie jako podstawa uczenia * 1.5. Psychologia kliniczna * 1.6. Psychologia rozwojowa * 1.7. Synchronia interakcyjna, koordynacja interpersonalna * i dopasowanie zachowania (interactional synchrony, * interpersonal coordination, behavioral matching) * 1.8. Mimikra motoryczna (motor mimicry) * 1.9. Naśladownictwo na poziomie emocji - zarażanie afektywne (mood contagion) * 1.10. Mimikra emocjonalna * 1.11. Naśladowanie mowy * 1.12. Jednoczesne naśladownictwo mowy, zachowań, emocji - dynamiczna psychologia społeczna * 1.13. Naśladownictwo na poziomie grup - teoria synchronizacji * Podsumowanie * Rozdział 2. Fundament efektu kameleona: badania Tani Chartrand i Johna Bargha * 2.1. Eksperyment pierwszy * 2.2. Eksperyment drugi * 2.3. Eksperyment trzeci * Rozdział 3. Zmienne modyfikujące tendencje naśladowcze * 3.1. Osobowość/cechy naśladowcy * 3.1.1. Empatia * 3.1.2. Obserwacyjna samokontrola * 3.1.3. Narcyzm * 3.1.4. Zależność od pola * 3.1.5. Lęk społeczny * 3.1.6. Style przywiązania * 3.1.7. Orientacje społeczne * 3.2. Stany naśladowcy * 3.2.1. Tendencje afiliacyjne * 3.2.2. Wykluczenie społeczne * 3.2.3. Tendencje prospołeczne i antyspołeczne * 3.2.4. Stany afektywne * 3.3. Własności osoby naśladowanej * 3.3.1. Atrakcyjność fizyczna * 3.3.2. Atrakcyjność interpersonalna - początkowe nastawienie * 3.3.3. Podobieństwo do naśladowcy * 3.3.4. Podobieństwo na poziomie przynależności grupowej * Podsumowanie * Rozdział 4. Skutki naśladownictwa * 4.1. Wzrost podatności na wpływ społeczny * 4.1.1. Perswazja * 4.1.2. Autorytet * 4.2. Zmiany w postrzeganiu siebie * 4.2.1. Spostrzeganie podobieństwa do innych ludzi * 4.2.2. Aktywizacja ja współzależnego (i jego wpływ na stopień naśladowania) * 4.2.3. Samoświadomość * 4.3. Zmiany w postrzeganiu świata społecznego * 4.3.1. Zmiany spostrzegania naśladowcy * 4.3.2. Zmiana postrzegania grupy obcej * 4.3.3. Wiara w sprawiedliwość świata * 4.3.4. Spadek tendencji do obwiniania ofiar * 4.3.5. Pozytywna ocena produktów * 4.3.6. Wzrost sprzedaży * 4.4. Wzrost prospołeczności * 4.4.1. Pomaganie innym * 4.4.2. Dzielenie się (intymnymi) informacjami z innymi * 4.4.3. Zaufanie * 4.4.4. Prospołeczne tendencje wyborcze * 4.5. Wpływ mimikry na wzrost kreatywności naśladowanego * 4.6. Obserwacja mimikry * 4.7. Straty wynikające z naśladownictwa * 4.7.1. Straty osoby nienaśladowanej * 4.7.2. Straty osoby naśladowanej * 4.7.3. Straty osoby naśladującej * Podsumowanie * Rozdział 5. Metodologia badań nad tendencjami do naśladowania * 5.1. Co jest zachowaniem naśladowczym i kiedy ono występuje? * 5.2. Co jest kopiowane - czyli jakie zachowania mają być prezentowane i mogą być naśladowane przez osobę badaną? * Jak często należy prezentować dane zachowanie? * 5.3. Jak długa ma być ekspozycja na zachowania, które może naśladować osoba badana? * 5.4. Zmienne niezależne * 5.4.1. Wyniki w testach: punkt wyjścia do porównania skłonności do naśladowania między osobami badanymi w zależności od wyników w teście * 5.4.2. Warunek kontrolny * 5.5. Zmienne zależne * 5.5.1. Sposób kodowania i przeliczania tendencji naśladowczych * 5.6. Jak czułą skalę projektować dla zmiennej zależnej oraz co może mierzyć kwestionariusz? * Rozdział 6. Metodologia badań, w których manipuluje się naśladownictwem * 6.1. Warunek naśladownictwa * 6.1.1. Naśladowanie zachowań * 6.1.2. Naśladowanie ekspresji mimicznych * 6.1.3. Naśladowanie mowy * 6.1.4. Jak często i kiedy naśladować? * 6.2. Warunek nienaśladowania * 6.3. Kwestie temporalne - jak długo (nie) naśladować? * 6.4. Warunek kontrolny naśladownictwa * 6.4.1. Antynaśladowanie = warunek kontrolny? * 6.5. Zmienna zależna * 6.5.1. Co mierzyć? * 6.5.2. Jak "dokładnie" mierzyć - jak czuła powinna być skala? * Rozdział 7. Refleksja nad niektórymi fundamentalnymi twierdzeniami * 7.1. Spoiwo społeczne * 7.2. Nieświadomość * 7.3. Automatyzm * Rozdział 8. Pomysły badawcze * 8.1. Badania nad fundamentami mimikry i efektu kameleona * 8.1.1. Czy mimikra to spoiwo społeczne? * 8.1.2. Badania nad świadomością efektu kameleona * 8.1.3. Mimikra = podobieństwo? * 8.2. Temporalne aspekty mimikry * 8.2.1. Temporalne aspekty tendencji naśladowczych * 8.2.2. Krótko- i długofalowe skutki mimikry * 8.2.3. Zagadnienia temporalne a synchronizacja * 8.3. Transfer na inne osoby: "rozlewanie się"/ekstrapolacja * 8.3.1. Ekstrapolacja a tendencje naśladowcze * 8.3.2. Ekstrapolacja a naśladowanie osoby badanej * 8.3.3. Kiedy nie dochodzi do ekstrapolacji? * 8.3.4. Ekstrapolacja w badaniach nad synchronizacją * 8.4. Im więcej, tym więcej? * 8.4.1. Im więcej torowania różnych cech/perspektyw postrzegania świata społecznego, tym więcej naśladowania? * 8.4.2. Im więcej naśladowania, tym więcej uległości? * 8.5. Badania udoskonalające metodologię * 8.5.1. Jak sposób przeliczania tendencji naśladowczych zmienia rozkład wyników? * 8.5.2. Tworzenie rozbudowanych pętli badawczych: naśladowanie zmienia cechę za nie odpowiedzialną; cecha zwiększa tendencje naśladowcze * 8.5.3. Zmiana w zakresie zmiennych zależnych * 8.5.4. Jakie zachowanie jest naśladowaniem, a jakie nie? * 8.5.5. Nowe metody badawcze * 8.5.5.1. Awatary i problemy związane z ich wykorzystaniem * 8.5.5.2. Naśladowanie bez wykorzystania awatara - naśladowanie zachowań * 8.5.5.3. Naśladowanie bez wykorzystania awatara - naśladowanie emocji * 8.6. Wpływ mimikry na obserwatora * 8.7. Nowy trend badawczy: naśladowanie wyobrażenia