Z pewnością istnieje wiele teorii na temat zakresu wiedzy potrzebnej studentowi i metod nauczania, co prawdopodobnie uzasadnia obfitość podręczników mikrobiologii, która w ostatnich latach zagościła na księgarskich półkach. Nie twierdzimy, że reprezentujemy jedyne skuteczne podejście do nauczania mikrobiologii medycznej (naprawdę nie istnieje jeden idealny sposób przekazywania wiedzy medycznej), jednak we wszystkich kolejnych wydaniach niniejszej książki opieraliśmy się na swoim doświadczeniu, zdobytym podczas wieloletniego nauczania studentów medycyny, rezydentów i lekarzy specjalistów chorób zakaźnych, a także przy pracy nad poprzednimi edycjami. Stawialiśmy sobie za cel przedstawienie podstawowych zagadnień mikrobiologicznych w sposób przejrzysty i zwięzły, zrozumiały dla różnego rodzaju odbiorców. Tekst ma przystępną formę; mamy też nadzieję, że wyjaśnienia nawet trudnych pojęć okażą się nieskomplikowane. W niniejszym wydaniu postanowiliśmy jeszcze bardziej wyjść naprzeciw potrzebom uczących się: Na początku poszczególnych rozdziałów poświęconych drobnoustrojom znalazły się podsumowania rozdziałów. Wiele rycin zyskało nową formę, która zwiększa ich przejrzystość. Liczne szczegóły podsumowano w postaci tabel, zastępujących drobiazgowe opisy. Dodano też kolorowe ilustracje, z pewnością istotne dla wzrokowców. Przypadki kliniczne pozwalają odnieść podstawy teoretyczne do rzeczywistych zastosowań. Najważniejsze informacje uwypuklono w ramkach, pomocnych studentom, zwłaszcza przy powtórkach. Pytania sprawdzające umieszczone w poszczególnych rozdziałach, obejmujące także przypadki kliniczne, odnoszą się do aspektów o największym znaczeniu. Każda z części (dotyczących bakterii, wirusów, grzybów, pasożytów) rozpoczyna się rozdziałem opisującym choroby wywoływane przez omawiane drobnoustroje, w którym podano również materiał do powtórek. Na końcu podręcznika znajdują się odpowiedzi na pytania zamieszczone w poszczególnych rozdziałach, dzięki którym studenci będą mogli ocenić stopień opanowania materiału oraz przygotować się do egzaminów zaliczeniowych i końcowych.

CZĘŚĆ 1. WSTĘP * 1. Wprowadzenie do mikrobiologii medycznej * 2. Mikrobiom człowieka zdrowego i chorego * 3. Sterylizacja, dezynfekcja i antyseptyka * CZĘŚĆ 2. OGÓLNE ZASADY MIKROBIOLOGICZNEJ DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ * 4. Mikroskopia i hodowle in vitro * 5. Diagnostyka molekularna * 6. Diagnostyka serologiczna * CZĘŚĆ 3. PODSTAWY IMMUNOLOGII * 7. Elementy reakcji obronnych gospodarza * 8. Odporność wrodzona gospodarza * 9. Antygenowo-swoista odpowiedź immunologiczna * 10. Odporność przeciwzakaźna * 11. Szczepionki przeciw drobnoustrojom * CZĘŚĆ 4. BAKTERIOLOGIA * 12. Klasyfikacja, budowa i rozmnażanie bakterii * 13. Metabolizm i genetyka bakterii * 14. Mechanizmy patogenezy bakteryjnej * 15. Rola bakterii w chorobie * 16. Diagnostyka laboratoryjna chorób bakteryjnych * 17. Antybiotyki * 18. Gronkowce i spokrewnione z nimi Gram-dodatnie ziarniaki * 19. Streptococcus i Enterococcus * 20. Bacillus * 21. Listeria i inne pokrewne bakterie Gram-dodatnie * 22. Mycobacterium i inne bakterie kwasooporne * 23. Neisseria i bakterie pokrewne * 24. Haemophilus i bakterie pokrewne * 25. Enterobacteriaceae * 26. Vibrio i gatunki pokrewne * 27. Pseudomonas i bakterie pokrewne * 28. Campylobacter i Helicobacter * 29. Różne pałeczki Gram-ujemne * 30. Clostridium * 31. Beztlenowe bakterie nieprzetrwalnikujące * 32. Treponema, Borrelia i Leptospira * 33. Mycoplasma i Ureaplasma * 34. Rickettsia, Ehrlichia i bakterie pokrewne * 35. Chlamydia i Chlamydophila * CZĘŚĆ 5. WIRUSOLOGIA * 36. Klasyfikacja, budowa i replikacja wirusów * 37. Mechanizmy patogenezy wirusowej * 38. Rola wirusów w chorobach * 39. Laboratoryjna diagnostyka chorób wirusowych * 40. Leki przeciwwirusowe * 41. Papillomawirusy i polyomawirusy * 42. Adenowirusy * 43. Ludzkie herpeswirusy * 44. Poxwirusy * 45. Parvowirusy * 46. Picornawirusy * 47. Koronawirusy i norowirusy * 48. Paramyksowirusy * 49. Ortomyksowirusy * 50. Rabdowirusy, filowirusy i bornawirusy * 51. Reowirusy * 52. Togawirusy i flawiwirusy * 53. Buniawirusy i arenawirusy * 54. Retrowirusy * 55. Wirusy zapalenia wątroby * 56. Choroby prionowe * CZĘŚĆ 6. MYKOLOGIA * 57. Klasyfikacja, budowa i rozmnażanie grzybów * 58. Patogeneza chorób grzybiczych * 59. Rola grzybów w chorobie * 60. Diagnostyka laboratoryjna grzybic * 61. Leki przeciwgrzybicze * 62. Grzybice powierzchowne i skórne * 63. Grzybice podskórne * 64. Grzybice układowe wywołane grzybami dimorficznymi * 65. Grzybice oportunistyczne * 66. Zakażenia grzybicze lub grzybiczo-podobne o rzadkiej lub niepewnej etiologii * 67. Mikotoksyny i mikotoksykozy * CZĘŚĆ 7. PARAZYTOLOGIA * 68. Klasyfikacja, struktura i rozmnażanie pasożytów * 69. Patogeneza chorób pasożytniczych * 70. Chorobotwórczość pasożytów * 71. Rozpoznanie laboratoryjne choroby pasożytniczej * 72. Leki przeciwpasożytnicze * 73. Pierwotniaki jelitowe i moczowo-płciowe * 74. Pierwotniaki krwi i tkanek * 75. Nematodes – nicienie * 76. Trematodes – przywry * 77. Cestodes – tasiemce * 78. Arthropoda – stawonogi * Odpowiedzi na pytania zamieszczone na początku poszczególnych rozdziałów * Skorowidz