Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wyników z badania bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w latach 2002-2014 pod kątem frekwencji wyborczej, wyników wyborów, aktorów rywalizacji wyborczej, udziału podmiotów niepartyjnych, zmienności i stabilności, wpływu ogólnokrajowej sceny politycznej itp. Perspektywę badań wyznacza weryfikacja tezy zakładającej, że wybory bezpośrednie organów wykonawczych gmin w analizowanym okresie przyczyniły się do podniesienia poziomu inkluzji demokratycznej. Proces weryfikacji tezy wymagał zatem porównania elekcji z lat 2002-2014 i 1994-1998, a więc objęcia badaniami także okresu, gdy gminny organ wykonawczy był wyłaniany pośrednio i miał charakter kolegialny. W pracy nie zamieszczono opracowania wyborów samorządowych w roku 2018, bowiem zbieranie danych na potrzeby analizy zamknięte zostało we wrześniu 2018. Nie zostały także uwzględnione wybory samorządowe w 1990 roku, ponieważ sprawozdania z tego okresu są wysoce niekompletne.

WSTĘP * Rozdział I. INKLUZJA DEMOKRATYCZNA. PRZEGLĄD DEFINICJI I UJĘĆ TEORETYCZNYCH * 1.1. Pojęcie inkluzji * 1.2. Inkluzja a inne pojęcia naukowe * 1.3. Społeczno-polityczne i aksjologiczne aspekty inkluzji * 1.4. Inkluzja w teorii demokracji * Rozdział II. UWARUNKOWANIA INKLUZJI DEMOKRATYCZNEJ NA POZIOMIE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO * 2.1. Uwagi ogólne * 2.2. Gmina jako instytucja lokalnego samorządu terytorialnego * 2.3. Specyfika rywalizacji politycznej na gminnym szczeblu samorządowym * 2.4. Wybrane podmioty lokalne w rywalizacji wyborczej w gminie * 2.5. Podsumowanie * Rozdział III. FORMALNOPRAWNY WYMIAR INKLUZJI DEMOKRATYCZNEJ NA POZIOMIE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO * 3.1. Uwagi ogólne * 3.2. Polityczno-ustrojowa geneza bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast * 3.3. Podsumowanie * Rozdział IV. WYMIAR PRAKTYCZNY INKLUZJI DEMOKRATYCZNEJ W WYBORACH LOKALNEJ EGZEKUTYWY W LATACH 2002-2014 * 4.1. Uwagi metodologiczne * 4.2. Wybory wójta, burmistrza i prezydenta miasta w 2002 roku * 4.2.1. Frekwencja wyborcza * 4.2.2. Kandydaci na włodarzy gmin i ich pochodzenie polityczne * 4.2.3. Wyniki wyborów samorządowych w 2002 roku * 4.3. Wybory wójta, burmistrza i prezydenta miasta w 2006 roku * 4.3.1. Frekwencja wyborcza * 4.3.2. Kandydaci na włodarzy gmin i ich pochodzenie polityczne * 4.3.3. Wyniki wyborów samorządowych w 2006 roku * 4.4. Wybory wójta, burmistrza i prezydenta miasta w 2010 roku * 4.4.1. Frekwencja w wyborach * 4.4.2. Kandydaci na włodarzy gmin i ich pochodzenie polityczne * 4.4.3. Wyniki wyborów samorządowych w 2010 roku * 4.5. Wybory wójta, burmistrza i prezydenta miasta w 2014 roku * 4.5.1. Frekwencja w wyborach * 4.5.2. Kandydaci na włodarzy gmin i ich pochodzenie polityczne * 4.5.3. Wyniki wyborów samorządowych w 2014 roku * PODSUMOWANIE * Spis tabel * Spis wykresów * Bibliografia * Summary