Aktywność edukacyjna i zawodowa osób starszych jest szczególnie ważnym problemem badawczym i społecznym, lokującym się w paradygmacie pedagogiki, edukacji dorosłych, pedagogiki pracy i polityki społecznej. Wyniki badań dr Iwony Mandrzejewskiej-Smól zawierają wskazania praktyczne dla polityki społecznej państwa - zorganizowania przestrzeni publicznej w wymiarze społecznym i instytucjonalnym dla seniorów. Autorka potwierdziła też tezę wielu badaczy, że przygotowanie ludzi do aktywnej edukacyjnie starości należy rozpocząć od najmłodszych lat przez angażowanie ich we wszelką aktywność na rzecz własnego rozwoju. Do poważnych zaś osiągnięć rozprawy należy sformułowanie w niej strategii rozbudzania potrzeb i pasji edukacyjnych w postaci.

Wstęp * Rozdział 1 Problematyka starości i starzenia się w ujęciu teoretycznym * 1.1. Dylematy naukowego języka pedagogiki – heterogeniczność definiowania pojęć * 1.2. Różnorodność sposobów definiowania pojęć starość i starzenie się * 1.3. Wieloznaczność egzemplifikacji określania osób starych * Rozdział 2 Starość w perspektywie koncepcji pomyślnego starzenia się człowieka * 2.1. Ograniczenia i szanse przeżywania starości – postawy ludzi starych wobec życia * 2.2. Jakość i styl życia osób starych – wybrane stanowiska i ustalenia terminologiczne * 2.3. Aksjologiczny kontekst jakości życia w starości * 2.4. Pomyślne starzenie się w ujęciu konceptualnym * 2.5. Wybrane koncepcje pomyślnego starzenia się w kontekście niezależnego i samodzielnego funkcjonowania ludzi starych w społeczeństwie * 2.6. Wybór teorii bazowych badań własnych * Rozdział 3 Aktywne starzenie się jako alternatywa pomyślnej starości. Aspekty teoretyczne * 3.1. Istota aktywności i jej znaczenie w perspektywie pomyślnego starzenia się * 3.2. Aktywność osób starych na tle koncepcji aktywnego starzenia się – ujęcie krytyczne * Rozdział 4 Główne właściwości i wymiary aktywności edukacyjnej ludzi starych * 4.1. Aktywność edukacyjna człowieka starego w kontekście określeń terminologicznych * 4.2. Znaczenie edukacji w procesie starzenia się * 4.3. Edukacja w perspektywie zadań rozwojowych w okresie starości * 4.4. Potrzeby edukacyjne osób starych * Rozdział 5 Aktywność zawodowa osób w wieku emerytalnym na współczesnym rynku pracy * 5.1. Aktywność zawodowa ludzi starych – jej znaczenie i potencjał w perspektywie globalnej * 5.2. Wybrane problemy funkcjonowania osób w wieku emerytalnym na rynku pracy * 5.3. Kluczowe koncepcje wspierające aktywność zawodową człowieka starego * Rozdział 6 Metodologiczne podstawy badań nad aktywnością edukacyjną i zawodową osób starych * 6.1. Rudymentarne paradygmaty badań w naukach społecznych * 6.2. Istota i znaczenie oraz zakres badań nad starzeniem się i starością * 6.3. Przedmiot, cel badań, problemy badawcze, hipotezy, zmienne i wskaźniki oraz sposób prezentacji i metody analizy wyników badań * 6.4. Charakterystyka ogólna badanych osób i terenu badań * Rozdział 7 Poziom, przejawy oraz uwarunkowania aktywności edukacyjnej i zawodowej osób w wieku emerytalnym – analiza i interpretacja wyników badań własnych. * 7.1. Sposób przyjęcia faktu przejścia na emeryturę przez badane osoby * 7.2. Styl życia i formy spędzania czasu wolnego przez osoby w wieku emerytalnym * 7.3. Orientacje aksjologiczne badanych osób * 7.4. Formy aktywności preferowane przez badane osoby * 7.5. Wybrane uwarunkowania i motywy podejmowania aktywności edukacyjnej przez badanych emerytów * 7.6. Aktywność zawodowa osób w wieku emerytalnym * 7.7. Podsumowanie. Próba kompleksowego spojrzenia * Rozdział 8 Teoretyczne i empiryczne przesłanki aktywizowania ludzi starych w zakresie edukacji i funkcjonowania na rynku pracy * 8.1. Miejsce oraz rola aktywności edukacyjnej i zawodowej w obszarze pomyślnego starzenia się * 8.2. Wspieranie aktywności osób w wieku emerytalnym – propozycje rozwiązań systemowych dotyczących aktywności edukacyjnej i zawodowej * 8.3. Hipotetyczny model (wzorzec) stymulowania i inicjowania aktywności edukacyjnej osób starych w kontekście ich rzeczywistych potrzeb * Zakończenie * Dyskusja wyników i perspektywy dalszych badań * Bibliografia * Spis tabel * Spis rysunków * Aneks * Summary