Czy w XXI wieku dystans ma znaczenie dla międzynarodowego biznesu? Czy i w jaki sposób wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstw decydujących się na ekspansję zagraniczną? Istnieje wiele argumentów przemawiających za tezą, że dystans - jako bariera umiędzynarodowienia przedsiębiorstw związana z odległością geograficzną, ale także odmiennością kulturową, administracyjną i gospodarczą rynków - traci na znaczeniu. Globalizacja jest najczęściej przedstawiana jako rosnąca integracja i współzależność gospodarek krajowych, która przejawia się w integracji rynków i produkcji. Niewątpliwie spadek barier celnych i ograniczeń dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz rozwój technologiczny (postępująca digitalizacja, automatyzacja oraz spadek kosztów transportu) napędzają procesy globalizacji, co daje podstawy dla twierdzenia, że dystans - zwłaszcza geograficzny - rzeczywiście traci na znaczeniu. Wyniki wielu badań sugerują jednak, że tezę o śmierci dystansu ogłoszono przedwcześnie. Nowsze badania, które analizują poziom konwergencji między krajami w okresie między 1960 a 2009 rokiem pod względem ekonomicznym, demograficznym, poziomu wiedzy, finansowym i politycznym, wykazują, że kraje upodobniły się do siebie mniej, niż sądzono. Pod koniec drugiej dekady XXI wieku jesteśmy świadkami narastającego - na fali nastrojów nacjonalistycznych - protekcjonizmu, także w krajach Unii Europejskiej. Niepewność związana z wyjściem Wielkiej Brytanii ze struktur UE (brexit), wojny handlowe między USA i Chinami oraz USA z UE odzwierciedlają trendy cofania się globalizacji. Będzie to wpływać na globalną sytuację makroekonomiczną, a w efekcie również na zachowania przedsiębiorstw i menedżerów kształtujących strategie międzynarodowego rozwoju firm. W kontekście internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw istotne wydają się dwa pytania stawiane w książce: Jak przedsiębiorstwa pokonują trudności wynikające z postrzeganych przez menedżerów różnic między rynkiem krajowym a rynkiem zagranicznym? Czy wpływ dystansu na wyniki osiągane na rynkach zagranicznych zależny jest od intensywności technologicznej branży, w której działają przedsiębiorstwa? Celem badań prowadzonych na potrzeby tej pracy było rozpoznanie wpływu postrzeganego przez menedżerów dystansu (dystansu psychicznego) na wyniki przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych, poznanie sposobów pokonywania trudności wynikających z różnic pomiędzy rynkami oraz sformułowanie modelu pokonywania dystansu.

Wstęp * Rozdział 1. DYSTANS PSYCHICZNY JAKO KATEGORIA TEORETYCZNA ORAZ OBSZAR BADAWCZY * 1.1. Teoretyczne perspektywy internacjonalizacji * przedsiębiorstw * 1.2. Dystans psychiczny w etapowym modelu internacjonalizacji * 1.3. Definicje dystansu psychicznego i sposoby pomiaru * 1.4. Główne nurty badań dystansu psychicznego * Dystans psychiczny a przebieg procesu umiędzynarodowienia (wybór rynku zagranicznego, wybór sposobu wejścia, sekwencja) * Dystans psychiczny a wyniki na rynkach zagranicznych * Dystans psychiczny a adaptacja do rynku zagranicznego * Dystans psychiczny a uwarunkowania postrzeganego dystansu * Dystans psychiczny a relacje z partnerem zagranicznym * Dystans psychiczny a miękkie aspekty zarządzania * Dystans psychiczny a sposoby pokonywania trudności wynikających z odmiennośco rynków * 1.5. Efekty na rynkach zagranicznych: filary perspektywy strategicznej i rodzaje barier ("kosztów") * Rozdział 2. MODEL I METODA BADAŁ * 2.1. Luka badawcza - kompleksowość zależności, kontekst i mechanizmy ograniczające wpływ dystansu psychicznego na ekspansję zagraniczną przedsiębiorstw * 2.2. Cele, pytania i model konceptualny * 2.3. Logika modelu konceptualnego * Hipotezy replikujące dotychczasowy dorobek teoretyczny w nowym kontekście * Hipotezy poszerzające dotychczasowy dorobek teoretyczny * 2.4. Metody badawcze * Metody mieszane: łączenie metod ilościowych i jakościowych * Proces badawczy * Rozdział 3. DYSTANS PSYCHICZNY I SPOSOBY JEGO POKONYWANIA W ŚWIETLE WYNIKÓW BADAŁ ILOŚCIOWYCH * 3.1. Próba badawcza * 3.2. Operacjonalizacja zmiennych * 3.3. Modele równań strukturalnych (SEM) * 3.4. Wpływ dystansu psychicznego na wyniki osiągane na rynkach zagranicznych: estymowanie modelu konceptualnego z wykorzystaniem modelowania strukturalnego * Model strukturalny dla całej próby * Modelowanie strukturalne w podgrupach branżowych * 3.5. Ocena wyników: weryfikacja hipotez z modelu konceptualnego * 3.6. Znaczenie kontekstu: analiza różnic na poziomie głównych zmiennych w grupach branżowych * Dystans psychiczny * Reakcja na dystans i zakres instrumentów * Adaptacja do rynku zagranicznego * 3.7. Podsumowanie badań ilościowych * Rozdział 4. MECHANIZMY POKONYWANIA DYSTANSU W ŚWIETLE WYNIKÓW BADAŁ JAKOŚCIOWYCH * 4.1. Studium przypadku jako metoda badawcza * 4.2. Dobór przedsiębiorstw, źródła danych i analiza materiału empirycznego * 4.3. Profile badanych przedsiębiorstw i charakterystyka ekspansji zagranicznej * 4.4. Dystans kulturowy * Postrzegana kulturowa odmienność rynków * Pokonywanie dystansu kulturowego * Wpływ dystansu kulturowego na wybory strategiczne * 4.5. Dystans administracyjny * Postrzegana administracyjna odmienność rynków * Protekcjonizm, związki zawodowe i podatki * Pokonywanie dystansu administracyjnego * Wpływ dystansu administracyjnego na wybory strategiczne * 4.6. Dystans geograficzny * Postrzegana geograficzna odmienność rynków * Pokonywanie dystansu geograficznego * Wpływ dystansu geograficznego na wybory strategiczne * 4.7. Dystans gospodarczo-technologiczny * Postrzegana gospodarczo-technologiczna odmienność rynków * Pokonywanie dystansu gospodarczo-technologicznego * Wpływ dystansu gospodarczo-technologicznego na wybory strategiczne * 4.8. Podsumowanie badań jakościowych * Wpływ dystansu na kluczowe wybory strategii internacjonalizacji * Typy mechanizmów pokonywania dystansu * Rozdział 5. MODEL POKONYWANIA DYSTANSU W EKSPANSJI ZAGRANICZNEJ * 5.1. Sposoby i mechanizmy pokonywania dystansu - model teoretyczny * 5.2. Wkład w teorię internacjonalizacji przedsiębiorstw * 5.3. Wkład w praktykę zarządzania * 5.4. Ograniczenia modelu i kierunki dalszych badań * Załączniki * Załącznik 1. Przegląd badań uwzględniających dystans psychiczny, opublikowanych do 2017 roku * Załącznik 2. Kwestionariusz badawczy do badań ilościowych * Załącznik 3. Klasyfikacja technologiczna branż produkcyjnych * Załącznik 4. Kategorie instrumentów - wyniki modelowania strukturalnego w grupach branżowych * Załącznik 5. Przypadek A (Grupa Nowy Styl) * Załącznik 6. Przypadek B (Granna) * Załącznik 7. Przypadek C (Aplisens SA) * Załącznik 8. Przypadek D (Lechpol) * Bibliografia * Spis rysunków * Spis tabel