W książce przyjęto założenie, że składowiska wapna posodowego oraz tereny do nich przyległe ze względu na dużą zawartość w podłożu węglanu wapnia (CaCO3) swoim charakterem mogą nawiązywać do ciepłolubnych muraw, a tym samym stanowią dogodne siedlisko dla gniazdowania wielu gatunków pszczół. Uzyskane wyniki dotyczące roli poprzemysłowych nieużytków jako siedlisk zastępczych dla pszczół mogą mieć istotne znaczenie ze względu na nasilający się współcześnie proces utraty siedlisk o charakterze naturalnym. Jednocześnie analiza czynników wpływających na zwiększanie bioróżnorodności na terenach poprzemysłowych umożliwi opracowanie wytycznych mających na celu polepszenie jakości tych obszarów dla lokalnie występującej fauny, w tym gatunków zagrożonych wyginięciem. Opracowanie wskazówek postępowania dla zarządzających składowiskami wapna posodowego pozwoli na ochronę owadów zapylających, przy jednoczesnym zachowaniu standardów związanych z ochroną środowiska.

1. Wstęp * 2. Teren badań * 2.1. Położenie geograficzne * 2.2. Warunki klimatyczne * 2.3. Gleby i struktura użytkowania gruntów * 2.4. Budowa geologiczna * 2.5. Surowce mineralne * 2.6. Przemysł sodowy na Kujawach * 2.6.1. Technologie prośrodowiskowe * 2.7. Charakterystyka powierzchni badawczych * 2.8. Dokumentacja fotograficzna terenu badań * 3. Materiał i metodyka * 3.1. Odłów pszczół (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes) * 3.2. Analiza flory * 3.3. Parametry siedliska * 3.4. Struktura użytkowania terenu * 3.5. Ocena liczby gatunków pszczół w zgrupowaniu * 3.6. Ocena struktury zgrupowań * 3.7. Ocena podobieństwa zgrupowań * 3.8. Ocena preferencji siedliskowych * 3.8.1. Występowanie poszczególnych gatunków Apiformes * 3.8.2. Zmiany struktury zgrupowań oraz występowania wyróżnionych grup gatunków * 3.9. Ocena różnic wskaźników określających strukturę zgrupowań oraz udziału wyróżnionych grup gatunków * 3.10. Wyznaczanie gatunków wskaźnikowych * 4. Wyniki * 4.1. Charakterystyka flory wyróżnionych powierzchni badawczych – opis warunków siedliskowych * 4.2. Ogólna charakterystyka zgrupowań pszczół * 4.3. Gatunki rzadkie i zagrożone * 4.4. Ocena reprezentatywności materiału faunistycznego * 4.5. Charakterystyka ekologiczna zgrupowań pszczół w zasięgu oddziaływania zakładów Soda-Mątwy i Janikosoda * 4.5.1. Struktura zgrupowań * 4.5.1.1. Dominacja gatunków * 4.5.1.2. Stałość występowania * 4.5.2. Rola mikrosiedlisk w kształtowaniu struktury zgrupowań * 4.5.2.1. Wskaźniki roślinne * 4.5.2.2. Zmiany bogactwa gatunków, liczebności oraz różnorodności pszczół * 4.5.2.3. Podobieństwo zgrupowań * 4.5.3. Czynniki lokalno-siedliskowe wpływające na występowanie gatunków * 4.5.3.1. Nieużytki zakładu Soda-Mątwy * 4.5.3.2. Nieużytki zakładu Janikosoda * 4.5.4. Wpływ sposobu użytkowania i zarządzania poprzemysłowymi nieużytkami na występowanie Apiformes * 4.5.5. Gatunki indykatorowe * 4.5.6. Struktura zgrupowań pszczół w dwóch fazach sukcesyjnych – sukcesja wczesna vs. sukcesja późniejsza * 4.5.6.1. Zmiany struktury zgrupowań * 4.5.6.2. Zmiany liczebności pszczół w powiązaniu z okresami kwitnienia roślin pokarmowych * 4.5.6.2.1. Taśma pokarmowa pszczół w zasięgu oddziaływania zakładu Soda-Mątwy * 4.5.6.2.2. Taśma pokarmowa pszczół w zasięgu oddziaływania zakładu Janikosoda * 4.5.6.2.3. Dynamika bogactwa gatunków i czebności pszczół w zasięgu oddziaływania zakładu Soda-Mątwy * 4.5.6.2.4. Dynamika bogactwa gatunków i liczebności pszczół w zasięgu oddziaływania zakładu Janikosoda * 4.6. Udział grup funkcjonalnych oraz gatunków o określonych cechach w zasięgu oddziaływania zakładów sodowych * 4.6.1. Udział wyróżnionych grup gatunków: Soda-Mątwy vs. Janikosoda * 4.6.2. Zmiany udziału wyróżnionych grup gatunków w ujęciu sukcesyjnym * 4.6.2.1. Nieużytki zakładu Soda-Mątwy * 4.6.2.2. Nieużytki zakładu Janikosoda * 4.7. Reakcja poszczególnych gatunków pszczół na sukcesyjne przekształcenie siedliska * 4.8. Atrakcyjność siedlisk z udziałem odpadów posodowych dla wybranych grup żądłówek (Hymenoptera: Apiformes, Spheciformes, Chrysididae) * 5. Dyskusja * 6. Podsumowanie i wnioski * Bibliografia * Spis tabel * Wykaz rysunków * Summary and Conclusions * List of tables * List of figures