W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie , jakie warunki decydują o pomyślnym przebiegu readaptacji społecznej skazanych, odwołano się do teorii pedagogicznych, psychologicznych, socjologicznych i filozoficznych dotyczących mechanizmów ludzkiego zachowania. Efektem tego zintegrowania jest opracowanie modelu relacyjnej readaptacji społecznej.

CZĘŚĆ I READAPTACJA SPOŁECZNA SKAZANYCH – ASPEKTY TEORETYCZNE I PRAKTYCZNE 19 * ROZDZIAŁ I Od socjalizacji do readaptacji – konceptualizacja i mechanizmy działania 19 * 1. Wprowadzenie 19 * 2. Socjalizacja – resocjalizacja 19 * 3. Adaptacja – readaptacja społeczna 31 * 3.1. Zasoby wspierające proces readaptacji społecznej 46 * 4. Podsumowanie 57 * ROZDZIAŁ II Pomoc penitencjarna i postpenitencjarna. Formy przygotowania skazanych do readaptacji społecznej 60 * 1. Wprowadzenie 60 * 2. Penitencjarne aspekty wykonywania kary pozbawienia wolności a proces readaptacji społecznej 61 * 3. Rozwiązania systemowe wzmacniające proces readaptacji społecznej 70 * 3.1. Pomoc penitencjarna i postpenitencjarna 70 * 3.1.1. Przygotowanie więźniów do życia w środowisku otwartym w trakcie wykonywania kary pozbawienia wolności 77 * 3.1.2. Przygotowywanie więźniów do życia na wolności bezpośrednio przed zakończeniem kary więzienia 92 * 3.1.3. Pomoc skazanym w warunkach wolnościowych 98 * 3.1.4. Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej 108 * 3.1.5. Opieka duszpasterska nad osobami pozbawionymi wolności 114 * 4. Wybrane instytucje pozarządowe pomagające skazanym 117 * 4.1. Działalność Stowarzyszenia Penitencjarnego „Patronat” 118 * 4.2. Działalność Fundacji „Sławek” 124 * 4.3. Stowarzyszenie Kofoeda w Siedlcach 128 * 4.4. Stowarzyszenie Ewangelicznej Pomocy „Bractwo Więzienne” 129 * 5. Podsumowanie 130 * CZĘŚĆ II INSPIRACJE TEORETYCZNE BADAŁ W ZAKRESIE READAPTACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH 135 * ROZDZIAŁ II Proces readaptacji społecznej w kontekście wybranych koncepcji i teorii 135 * 1. Wprowadzenie 135 * 2. Elementy wybranych teorii psychologicznych istotne w procesie readaptacji społecznej 136 * 3. Elementy wybranych teorii socjologicznych istotne w procesie readaptacji społecznej 159 * 4. Wybrane koncepcje resocjalizacyjne współczesnych polskich naukowców 189 * 5. Podsumowanie 193 * ROZDZIAŁ IV Udział samoświadomości w procesie readaptacji społecznej byłych więźniów 194 * 1. Wprowadzenie 194 * 2. Samoświadomość w wybranych koncepcjach filozoficznych 194 * 3. Samoświadomość – perspektywa psychologiczna 203 * 3.1. Pojęcie świadomości i samoświadomości 203 * 3.2. Samoświadomość a poznanie samego siebie 205 * 3.3. Teoria treści i form samoświadomości Zbigniewa Zaborowskiego 210 * 4. Model relacyjnej readaptacji społecznej opartej na samoświadomości 217 * 5. Podsumowanie 219 * CZĘŚĆ III ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE PRZEPROWADZONYCH BADAŁ 221 * ROZDZIAŁ V Metodologia badań własnych 221 * 1. Wprowadzenie 221 * 2. Cel i przedmiot badań 222 * 3. Problemy badawcze 226 * 4. Charakterystyka zmiennych i wskaźników 232 * 5. Charakterystyka badanej zbiorowości 236 * 6. Metody, techniki i narzędzia badawcze 243 * 7. Schemat statystycznej analizy danych 255 * 8. Organizacja i przebieg badań 258 * 8.1. Badana grupa skazanych 258 * 8.2. Badanie postaw społecznych 259 * CZĘŚĆ IV WYNIKI BADAŁ I PROPOZYCJE ZMIAN W PRAKTYCE RESOCJALIZACYJNEJ 261 * ROZDZIAŁ VI Doświadczenia więzienne skazanych. Analiza przeprowadzonych badań 261 * 1. Wprowadzenie 261 * 2. Obiektywna i subiektywna ocena readaptacji społecznej skazanych 262 * 3. Charakterystyka doświadczeń kryminalnych badanych skazanych 267 * 3.1. Związek między readaptacją społeczną byłych więźniów a czynnikami demograficznymi i doświadczeniami kryminalnymi 272 * 4. Aktywność skazanych w zakładzie karnym. Praca, terapia, udział w programach resocjalizacyjnych 282 * 4.1. Związek między readaptacją społeczną byłych więźniów a pracą, udziałem w terapii i zajęciach resocjalizacyjnych 290 * 5. Kontakty skazanych ze światem zewnętrznym. Obecność osoby wspierającej w życiu skazanego 291 * 5.1. Kontakty ze światem zewnętrznym a proces readaptacji społecznej 296 * 6. Podsumowanie 299 * ROZDZIAŁ VII Powrót do życia w środowisku wolnościowym. Specyfika i uwarunkowania w badanej grupie skazanych 301 * 1. Wprowadzenie 301 * 2. Miejsce zamieszkania skazanych bezpośrednio po opuszczeniu więzienia 301 * 3. Problemy byłych więźniów z powrotem do życia na wolności 306 * 4. Aktywność zawodowa skazanych bezpośrednio po opuszczeniu zakładu karnego 316 * 5. Oczekiwana pomoc i wsparcie po opuszczeniu zakładu karnego 319 * 5.1. Rola kuratora sądowego w procesie readaptacji społecznej skazanych 321 * 6. Relacje skazanych w najbliższym środowisku 324 * 7. Aktualna sytuacja zdrowotna, bytowa, zawodowa i rodzinna skazanych 334 * 8. Ocena sytuacji życiowej z perspektywy skazanych. Cele i plany na przyszłość. Tożsamość skazanych 340 * 9. Podsumowanie 346 * ROZDZIAŁ VII Doświadczenia więzienne i pozawięzienne versus zasoby wewnętrzne skazanych a proces readaptacji społecznej 349 * 1. Wprowadzenie 349 * 2. Charakterystyka analizowanych wybranych zasobów wewnętrznych badanych skazanych 350 * 2.1. Wpływ nasilenia pozytywnej readaptacji na nasilenie zasobów wewnętrznych (ocena obiektywna) 351 * 3. Związek między przebiegiem readaptacji społecznej byłych więźniów a zasobami wewnętrznymi i zewnętrznymi 353 * 3.1. Związek oceny tendencji procesu readaptacji z analizowanymi zasobami wewnętrznymi 360 * 3.2. Związek między nasileniem pozytywnej readaptacji skazanych a subiektywną i obiektywną oceną readaptacji oraz zasobami wewnętrznymi skazanych 362 * 4. Przewidywanie tendencji przebiegu readaptacji społecznej byłych więźniów – perspektywa subiektywna i obiektywna 373 * 4.1. Przewidywanie subiektywnej oceny readaptacji na podstawie posiadanych zasobów wewnętrznych i zewnętrznych 377 * 4.2. Przewidywanie obiektywnej oceny readaptacji na podstawie posiadanych zasobów wewnętrznych i zewnętrznych 379 * 5. Poziom samoświadomości badanych skazanych i ich zasobów wewnętrznych w kontekście przebiegu readaptacji społecznej 381 * 5.1. Mediacyjna funkcja samoświadomości w relacji między zasobami wewnętrznymi a procesem readaptacji 384 * 5.2. Mediacyjna funkcja samoświadomości w relacji między zasobami zewnętrznymi a procesem readaptacji 391 * 6. Analiza skupień. Klasyfikacja procesu readaptacji na podstawie zasobów zewnętrznych i wewnętrznych 400 * 7. Model relacyjnej readaptacji społecznej skazanych – weryfikacja empiryczna 403 * 7.1. Moderacyjny wpływ pobytu na oddziale terapeutycznym, podjęcia pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, poczucia własnej skuteczności oraz stygmatyzacji na obiektywną ocenę readaptacji społecznej skazanych 403 * 7.2. Moderacyjny wpływ pobytu na oddziale terapeutycznym, satysfakcji z życia oraz samoświadomości zewnętrznej i obronnej na subiektywną ocenę readaptacji społecznej * Skazanych 407 * 8. Podsumowanie 409 * ROZDZIAŁ IX Postawy społeczne wobec skazanych – wyniki badań i ich interpretacja 411 * 1. Wprowadzenie 411 * 2. Komponent poznawczy postaw społecznych wobec skazanych 411 * 2.1. Wskaźnik znajomości osób mających za sobą przeszłość izolacyjną w badanej grupie społeczeństwa 412 * 2.2. Opinie badanych na temat uwarunkowań procesu resocjalizacji skazanych 419 * 3. Komponent behawioralny postaw społecznych wobec skazanych 424 * 3.1. Deklaracje badanych w obszarze pomocy byłym więźniom 424 * 3.2 Opinie społeczne na temat aktualnego systemu kar 432 * 4. Komponent emocjonalny badanych postaw społecznych 434 * 4.1. Stosunek emocjonalny badanych do skazanych 434 * 4.2. Opinie badanych na temat osobistych kontaktów ze skazanymi 435 * 5. Stopień zgodności między elementami emocjonalnymi, poznawczymi, behawioralnymi postaw, z uwzględnieniem socjodemograficznych cech badanej grupy społecznej 438 * 5.1. Płeć i osobista znajomość skazanych a postawy społeczne wobec nich 438 * 5.2. Związek między wiekiem, wykształceniem, miejscem zamieszkania, sytuacją materialną oraz częstością praktyk religijnych badanych a opiniami dotyczącymi skazanych 441 * 5.3. Związek między stosunkiem do skazanych a akceptacją, postrzeganiem i chęcią niesienia im pomocy 443 * 6. Przewidywane postawy społeczne wobec skazanych z perspektywy uzyskanych wyników badań 444 * 6.1. Obawa badanych przed skazanymi 444 * 6.2. Segmenty postaw (grupy opinii) na temat skazanych 445 * 7. Podsumowanie wyników badań dotyczących postaw społeczeństwa wobec byłych więźniów 455 * ROZDZIAŁ X Model relacyjnej readaptacji społecznej opartej na samoświadomości – propozycje rozwiązań praktycznych 462 * 1. Wprowadzenie 462 * 2. System pomocy osobom opuszczającym więzienie – propozycje działań resocjalizacyjnych uwzględniających relacje: zasoby zewnętrzne versus wewnętrzne 462 * 3. Rekomendacje rozwiązań praktycznych, mających na celu zmiany postaw społeczeństwa wobec skazanych 474 * 4. Metoda dialogu motywująco-wspierającego w procesie readaptacji społecznej skazanych 478 * 4.1. Rola dialogu wewnętrznego w rozwoju Samoświadomości 486