Ta książka ma wielu współautorów, a należą do nich nie tylko ci, na barkach których wyrastała nasza kultura i cywilizacja. Wykorzystując ich talent i doświadczenia interesowały nas te postawy, z pomocą których skutecznie radzili sobie z tym światem i z samym sobą (patrz m.in. Wiesław Kot, Publicat). niniejszej książce dowiedliśmy, że realne zagrożenie dla naszego istnienia kryje się w nas samych, i to niezależnie od ustroju państwa. Można przecież być wielkim dyrygentem, a jednocześnie małym człowiekiem.Wydaje się, że obnażyliśmy podstawowe fobie człowieka, które wskazują zarazem, iż gatunek ludzki może mieć przed sobą lepsze jutro. Historia nie kończy" się nigdy, chociaż świat, który tworzymy jest skomplikowany. To poczucie nieprzerwanego nurtu naszego rozwoju jest potrzebne nie tylko w okresach przełomowych, lecz również dziś, tu i teraz, tworząc człowieczą wspólnotę, której jest miejsce na każdego rodzaju "Ja" oraz intymne związki z "Ty" i _My". Historia rodu ludzkiego nie zawsze musi przypominać sinusoidę: raz liberalizm, raz zamordyzm. Nieprawdą bowiem jest, że nieprzerwany marsz człowieka przez ciemność ku jasności jest trudny do kontrolowania i oczyszczania. Sieć wsparcia społecznego jest ogromna, trzeba ją wszakże właściwie uruchamiać w ramach społeczeństwa wychowującego.Całość opracowanych zagadnień prezentujemy w kolejności alfabetycznej, co ułatwi czytelnikowi zgłębiać wieloaspektowe zagadnienia dotyczące, jakby powiedział Nietzsche: ciemnego warsztatu życia. W końcowej części opracowania przytaczamy garść liczb, które ilustrują wagę i rozmiary (często ulotnej) prawdy o ludzkich słabościach i upodleniach.Mamy też świadomość, że nasza praca nie obejmuje wszystkich "zniewolonych" dróg człowieka, że kolejne dekady przyniosą ich nowe przejawy, choćby- te związane z cyberprzestrzenią. Mamy wszakże nadzieję, że to skromne dzieło przybliży istotę omawianej tu problematyki.Zdzisław Kosyrz